Η γιορτή του Σταυρού (έθιμα)

                              Η γιορτή του Σταυρού

          Η σημαντικότερη γιορτή του Σεπτέμβρη είναι στις 14 του μήνα, του Σταυρού. Γι’ αυτό και ο μήνας λέγεται σε πολλούς τόπους Σταυριάτης, Σταυριώτης ή Σταυρός και η πρώτη του μέρα Πρωτοσταυριά. Η γιορτή του Σταυρού αποτελεί χρονικό όριο για τις δουλειές των χωρικών, τις γεωργικές και τις ναυτικές. Με τη γιορτή του Σταυρού συνδέεται η προετοιμασία της σποράς που θα γονιμοποιήσει ξανά τη γη, που είναι τώρα έτοιμη, μαλακή, μετά τα φθινοπωρινά πρωτοβρόχια.

Σε χωριά της Μακεδονίας, κατεβάζουν το σταυρό των σταχυών, που τον είχαν πλέξει με τα τελευταία στάχυα του θερισμού, τρίβουνε τα στάχυα και πηγαίνουν τους σπόρους στην εκκλησία. Στη Νάξο κάθε γεωργός βάζει σε μια πετσέτα το σπόρο και τον αφήνει στα δεξιά της Ωραίας Πύλης, για να ευλογηθεί και μετά τον χρησιμοποιεί για να σπείρει. Στην Περίσσα της Σαντορίνης γίνεται πανηγύρι. Παλαιότερα, μετά τη λειτουργία, την αρτοκλασία και την περιφορά της εικόνας, ξεκινούσε το γλέντι, με όργανα και χορούς στον αυλόγυρο της εκκλησίας και το τυπικό γεύμα που προσφερόταν σε όλους, τη σαντορινιά φάβα και το άφθονο ντόπιο κρασί. Στους δρόμους του χωριού διεξάγονταν οι μόστρες (ιπποδρομίες). Στις μέρες μας, οι μόστρες έχουν αντικατασταθεί με την παρέλαση κάποιων αλόγων ή μουλαριών και τη βράβευση εκείνου που είναι καλύτερα στολισμένο. Οι δρόμοι του χωριού έχουν γεμίσει αυτοκίνητα που δεν επιτρέπουν πλέον τέτοιους αγώνες.

Από την εφημεριδούλα του Μουσείου Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης, «Το λαλουσάκι», τεύχος 125- 126, Αύγουστος- Σεπτέμβριος 2000.

---