Βάλιας Σεμερτζίδης: Ο «άγνωστος» ζωγράφος της Εθνικής Αντίστασης

 πηγή: www.benaki.gr/

Αφήνει τη σφραγίδα του - έναν φοίνικα που αναγεννάται από τις στάχτες του, σύμβολο της Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης (της Κυβέρνησης του Βουνού) και μια μεγάλη διαδήλωση - στους τοίχους του Δημοτικού Σχολείου των Κορυσχάδων στην Ευρυτανία. Ζωγραφίζει πορτρέτα ανταρτών υπό το άγρυπνο βλέμμα του Αρη Βελουχιώτη. Ανεβαίνει στα Αγραφα και στα χωριά της Αργιθέας συντροφιά με τον φωτογράφο της Αντίστασης Σπύρο Μελετζή. Και δεν σταματά λεπτό να αποτυπώνει πρόσωπα και στιγμές των αγωνιστών, καθώς και των απλών ανθρώπων που ζουν στα βουνά.

Το πορτρέτο του άγνωστου για πολλούς καλλιτέχνη, ο οποίος αν ζούσε σήμερα θα γιόρταζε έναν αιώνα ζωής, του Βάλια Σεμερτζίδη, έρχεται να αποκαλύψει η μεγάλη αναδρομική έκθεση - πάνω από 150 έργα, πολλά από τα οποία είναι φτιαγμένα με την τεχνική της λαδοτέμπερας, αλλά και ελαιογραφίες, χαρακτικά, παστέλ, σχέδια και τέμπερες - που παρουσιάζεται στο Μουσείο Μπενάκη υπό την επιμέλεια του καθηγητή Ιστορίας της Τέχνης Νίκου Χατζηνικολάου.

Εργα λιτά, ρεαλιστικά, από τα οποία δεν λείπει η ποιητική διάθεση - ανάμεσά τους θέματα από την πείνα της Κατοχής, από τη ζωή στο βουνό, σκηνές καθημερινής βιοπάλης, τοπία από την αγαπημένη του Ρόδο - και τα οποία αποκαλύπτουν βήμα βήμα τη διαδρομή του: από τις πρώτες του δημιουργίες, όταν ήταν μαθητής του Κωνσταντίνου Παρθένη, έως τα έργα που έκανε πριν από το τέλος και ενώ λόγω των προβλημάτων υγείας που αντιμετώπιζε μπορούσε να ζωγραφίζει μόνο με το αριστερό χέρι. Κάποια παρουσιάζονται για πρώτη φορά συντηρημένα και αποκατεστημένα, 35 χρόνια μετά την αναδρομική έκθεσή του που πραγματοποιήθηκε στην Εθνική Πινακοθήκη και 29 χρόνια μετά τον θάνατό του.

Γεννημένος στο Αικατερινοντάρ, κοντά στη Μαύρη Θάλασσα, ο μικρός Βαλεντίνος έφθασε στην Ελλάδα σε ηλικία δέκα ετών. Τα πρώτα του χρήματα τα κέρδισε παραδίδοντας μαθήματα χορού στη σχολή που διατηρούσε ο πατέρας του. Γρήγορα άρχισε να ασχολείται με εικονογράφηση περιοδικών και τη δημιουργία αφισών. Παρά την έντονη εκθεσιακή του δραστηριότητα, ο Βάλιας Σεμερτζίδης το 1944 αποφάσισε να ζήσει κοντά στους αντάρτες - το υλικό που συγκέντρωσε το αξιοποίησε και στη μετέπειτα δουλειά του.

Παρότι όσοι γνωρίζουν την τέχνη του μιλούν για έναν σπουδαίο καλλιτέχνη που θα μπορούσε να έχει τύχει ευρείας αναγνώρισης, η θεματική των έργων του και οι πολιτικές του πεποιθήσεις εκτιμάται πως ήταν οι αιτίες που βρέθηκε στο περιθώριο και κράτησαν τους προβολείς της δημοσιότητας μακριά του.