Εντυπώσεις από τη μουσειακή δράση για τα Αρχαïκά Χρώματα / Impressions from the museum action for Archaic Statues Colors

  Μία ακόμη επίσκεψη στο Μουσείο Ακρόπολης συνδυάστηκε με τη συμμετοχή μου στη μουσειακή δράση για τα Αρχαϊκά Χρώματα. Στην πιο αγαπημένη μου αίθουσα του Μουσείου, στον "Κήπο με τα Αγάλματα" , όπου  ο επισκέπτης  μπορεί να θαυμάσει τα εκθέματα από όλες τις πλευρές καθώς στέκονται ελεύθερα στο χώρο, εξελίσσεται η μουσειακή δράση για τα Αρχαϊκά Χρώματα, η οποία βασίζεται σε πολύ προσεκτική παρατήρηση, σε φασματοσκοπικές αναλύσεις, σε ειδική φωτογράφιση, σε προσπάθειες αναπαραγωγής των αρχαίων χρωμάτων και εφαρμογή τους σε παριανό μάρμαρο και φυσικά στην αναζήτηση πολύτιμων πληροφοριών από τις γραπτές πηγές για τα χρώματα.

Στη συγκεκριμένη αίθουσα ο πλούτος κι η ποικιλία των αρχιτεκτονικών γλυπτών και των ελεύθερων αναθημάτων, συμπεριλαμβανομένων των Κορών, των Ιππέων και άλλων έργων, προσφέρουν μια εκπληκτική εικόνα της Ακρόπολης κατά την Αρχαϊκή Περίοδο. Οι συνθήκες του σταδιακά μεταβαλλόμενου φυσικού φωτός, σου δίνουν τη δυνατότητα να ανακαλύψεις τις λεπτές ποιοτικές διαφοροποιήσεις των γλυπτών και την υψηλή τέχνη που τα δημιούργησε.

  Το Μουσείο Ακρόπολης, και με τη βοήθεια των συμμετεχόντων στη δράση, κάνει μία έρευνα για τη μοναδική συλλογή των αρχαϊκών αγαλμάτων του που σώζουν λίγο ή πολύ τα χρώματά τους και να ανοίξει μία ευρύτατη συζήτηση με κοινό και ειδικούς για θέματα τεχνικής των χρωμάτων, την ανίχνευσή τους με νέες τεχνολογίες, την πειραματική χρήση τους σε μαρμάρινες επιφάνειες (εγκαυστική τεχνική), την ψηφιακή αποκατάστασή τους, τη σημασία τους αλλά και την αισθητική αντίληψη της αρχαϊκής εποχής για τα χρώματα.

Χρώμα σημαίνει ζωή. Η φύση ξεχειλίζει από χρώματα. Ετσι ακριβώς παριστάνονταν η ομορφιά και η ζωντάνια τους και στα αρχαία αγάλματα.

 Το χρώμα αποδεικνύεται ότι αποτέλεσε όχι στοιχείο απλής διακόσμησης αλλά προστιθέμενη αισθητική ποιότητα του γλυπτού. Τα χρώματα για τους αρχαίους Έλληνες και την κοινωνία τους αποτελούσαν ένα μέσο χαρακτηρισμού. Οι θεοί είχαν ξανθή κόμη που ακτινοβολούσε τη δύναμή τους, οι πολεμιστές και αθλητές φαιόχρωμη επιδερμίδα ως ένδειξη αρετής και ανδρείας, οι κόρες λευκό δέρμα που δήλωνε τη χάρη και λάμψη της νεότητας. Η ως τώρα επιστημονική έρευνα για το χρώμα στα αρχαία γλυπτά έχει κάνει μεγάλη πρόοδο και έχει οδηγήσει σε εκπληκτικά συμπεράσματα που αναίρεσαν σε μεγάλο βαθμό στερεότυπες παραδοχές για την αρχαία γλυπτική. Ακριβώς αντίθετα από ό,τι έχουμε συνηθίσει μέχρι τώρα, αφού ο 20ός αιώνας επέβαλε την αντίληψη πως τα αγάλματα ήταν λευκά («λευκότητα κοιμητηρίου» λέει ο πρόεδρος του Μουσείου Ακροπόλεως Δημήτρης Παντερμαλής), θα δούμε μερικά χρωματισμένα αγάλματα στο Μουσείο Ακροπόλεως.

Ο τρισώματος δαίμων

Ο επισκέπτης έχει την πρώτη του επαφή ανεβαίνοντας τα σκαλοπάτια με τις βιτρίνες των κλιτύων και μπαίνοντας στον πρώτο όροφο, με τα αρχαϊκά. Ο τρισώματος δαίμων, από το πώρινο αέτωμα του αρχαϊκού Παρθενώνα, έχει ακόμη έντονα ίχνη από τα χρώματα με τα οποία τον είχαν «ζωντανέψει». Μονάχα που κάποια έχουν αλλάξει. Τα σκίτσα του Λουί-Εμίλ Γκιγιερόν, γνωστού ζωγράφου που ήταν παρών στις ανασκαφές, δείχνουν πως τα γένια, μαύρα τώρα, ήταν μπλε.

Φθάνοντας στον κήπο με τα αγάλματα, η προσοχή εστιάζεται στην εικονιζόμενη κόρη. Καστανά μαλλιά, χιτώνας με κόκκινα, πράσινα και μπλε σχέδια για την «πρωταγωνίστρια» της έκθεσης. Με παρεμβάσεις σε σύγχρονα γύψινα εκμαγεία, το Μουσείο της Ακρόπολης παρουσιάζει πώς οι αρχαίοι ζωγράφιζαν τα αγάλματα. (φωτό) Πεπλοφόρος κόρη με βαμμένα χείλη και μάτια.

Στη συνέχεια, γνωρίσαμε τα ορυκτά χρώματα που χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι: μίλτο, μαλαχίτη, ώχρα, κύανος.
Οπως μας είπε η αρχαιολόγος, τα περισσότερα ορυκτά χρώματα έβγαιναν από τα μεταλλεία του Λαυρίου και άλλων περιοχών (Κέα, Λήμνος, Κύπρος, Μικρά Ασία, Αίγυπτος κ.α.) Πολλά από αυτά ήταν εξαιρετικά τοξικά, κάτι που γνώριζαν οι πρόγονοί μας. Ετσι, για να περιορίσουν την τοξικότητα ιδίως όσων χρησιμοποιούσαν για ψιμύθια, τα ανακάτευαν με έλαια, λίπη κ.ά

Πειραματική χρήση σε μαρμάρινες επιφάνειες

  Από την κατατοπιστικότατη και επικοινωνιακή αρχαιολόγο της ομάδας μας πληροφορηθήκαμε για την εγκαυστική μέθοδο. Μία τεχνική που χρησιμοποιήθηκε από καλλιτέχνες της Αρχαιότητας (Πάμφιλος, Παυσίας ο Σικυώνιος, Νικίας, κ.ά.) για τη διακόσμηση στηλών και αρχιτεκτονικών μελών. Μετά τη λείανση της επιφάνειας και πάνω σε λεπτή στρώση λευκού χρώματος σχεδιαζόταν το προσχέδιο. Χρώματα αναμιγμένα με κερί διαμόρφωναν την παράσταση. Στη συνέχεια με τη βοήθεια μιας θερμασμένης σιδερένιας ράβδου τα χρώματα θερμαίνονταν έτσι ώστε να γίνει καλύτερη η ανάμιξή τους με το κερί. Τέλος, με το χρωστήρα ή μια σιδερένια ράβδο (κέστρο ή καυστήριο) τελειοποιούνταν η τοποθέτηση των χρωμάτων για να μη μείνουν ίχνη από το πέρασμα της θερμής ράβδου. Η ποιότητα του έργου εξαρτιόταν από το τελευταίο αυτό στάδιο της εγκαυστικής μεθόδου, της οποίας το όνομα γνωρίζουμε από τον Πλίνιο (encaustica).

    Τέλος, στα πολύ θετικά αυτού του ξεχωριστού περιπάτου αποτελεί το γεγονός της μεγάλης συμμετοχής του κοινού, ακόμη και μικρών παιδιών με τους γονείς τους. Πραγματικά, όσες φορές έχω προσφέρει στον εαυτό μου αυτό το ξεχωριστό δώρο αισθάνομαι μία πληρότητα, μία αρμονία, αποχωρώντας από το χώρο του Μουσείου με μία λυτρωτική αγαλλίαση, κόντρα στους καιρούς...

Μη διστάσετε να χαρίσετε στους εαυτούς σας και στα παιδιά σας ένα τέτοιο πολύτιμο δώρο! 

Από την 1η Αυγούστου 2012, οι παρουσιάσεις πραγματοποιούνται καθημερινά στις 12 το μεσημέρι στα αγγλικά και στη 1 μ.μ. στα ελληνικά.

 

  Another visit to the Acropolis Museum combined with my participation in museum activities about ancient Colors. In my favorite room of the museum, the "Garden of Statues", where visitors can admire the exhibits from all sides and stand freely in space, the museum develops action Archaic Colors, which is based on very careful observation in spectroscopic analysis, a special photo shoot in breeding efforts of ancient colors and their application in Parian marble, and of course your valuable information from written sources for paints.  In this room the richness and variety of architectural sculptures and free offerings, including Maidens, riders and other provide a stunning view of the Acropolis in the Archaic Period. The conditions of the changing natural light, giving you the opportunity to discover the subtle variations of sculptures and fine art that created them.
  The Acropolis Museum, and with the help of participants in action, do a search for the unique collection of ancient statues of life-more or less their colors and open a broad discussion with the public and experts on technical colors, detection with new technologies, experimental use on marble surfaces (encaustic technique), digital restoration, but their significance and aesthetic perception Archaic era colors.

  Color is life. The nature overflows with colors. So exactly depict the beauty and liveliness in ancient statues.
  The color turns out that it was not mere decorative element but added aesthetic quality of the sculpture. The colors for the ancient Greeks and their society were an average rating. The gods had blond hair radiating power, the warriors and athletes greyish skin as a sign of virtue and valor, daughters white skin revealing grace and glow of youth. The far scientific research on color in ancient sculptures has made great progress and has led to surprising conclusions disproven largely stereotyped assumptions about ancient sculpture. Exact opposite of what we've become accustomed to since the 20th century imposed the idea that the statues were white ("whiteness cemetery," says the president of the Acropolis Museum Pantermalis) will see some colored statues in the Acropolis Museum.

Χρωματίστε την Πεπλοφόρο

Οι επισκέπτες έχουν τη δυνατότητα να συνεχίζουν τη συμμετοχή τους στη δράση «Αρχαϊκά Χρώματα» στο σπίτι τους, μέσα από το ψηφιακό παιχνίδι «Χρωμάτισε την Πεπλοφόρο». Εκεί μπορούν να διαλέξουν το πινέλο και τα χρώματα που επιθυμούν, χρωματίζοντας το άγαλμα της Πεπλοφόρου και αποθηκεύοντας ή τυπώνοντας το έργο τους όσες φορές επιθυμούν και με πολλές απίθανες παραλλαγές.