"Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων ήταν ένας αστρονομικός υπολογιστής εκπληκτικής τεχνολογίας. Ανακαλύφθηκε το 1901 διαβρωμένος, κομματιασμένος και απολιθωμένος, μετά από τα 2000 χρόνια παραμονής του στο βυθό της θάλασσας, έμελλε όμως να αλλάξει τη γνώμη που είχαμε μέχρι σήμερα για τις τεχνολογικές ικανότητες της αρχαιότητας..." η Μαγδαληνή Αναστασίου, Υποψήφια Διδάκτωρ Τμήματος Φυσικής του ΑΠΘ και Επιστημονικός Συνεργάτης Διεθνούς Πανεστημίου Ελλάδος, εξηγεί στην Κρυσταλία Πατούλη εφ' όλης της ύλης, σχετικά με το Μηχανισμό των Αντικυθήρων, εν όψη της έκθεσης του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου.Η μπροστινή πλευρά του Μηχανισμού έφερε δύο κυκλικές ομόκεντρες κλίμακες. Η εξωτερική κλίμακα είχε 365 υποδιαιρέσεις και απεικόνιζε τους μήνες του αιγυπτιακού ημερολογίου ενώ η εσωτερική είχε 360 υποδιαιρέσεις και τα ονόματα των 12 ζωδιακών αστερισμών. Δύο δείκτες έδειχναν τη θέση του Ήλιου και της Σελήνης στην εσωτερική αυτή κλίμακα μαζί με πιθανότατα άλλους πέντε δείκτες για την προσομοίωση της κίνησης των πλανητών. Ο δείκτης της Σελήνης, ο οποίος έφερε ένα σφαιρίδιο στο άκρο του, χρωματισμένο μισό μαύρο και μισό άσπρο, εκτελούσε δύο περιστροφές, μια γύρω από το σημείο στήριξής του (που ήταν το κέντρο των ομόκεντρων, κυκλικών κλιμάκων), και μια γύρω από τον επιμήκη άξονά του. Η δεύτερη αυτή περιστροφή έδειχνε τις φάσεις της Σελήνης. Με τη βοήθεια ενός ευφυέστατου συστήματος δύο έκκεντρων οδοντωτών τροχών που ο ένας έφερε πείρο και ο άλλος σχισμή η κίνηση της Σελήνης ήταν διορθωμένη ώστε να προσομοιώνει την ελλειπτική της κίνηση στον ουρανό.
" ...Ο Μηχανισμός κατασκευάστηκε σχεδόν πριν από 2000 χρόνια, περίπου το 150 – 100 π.Χ. και χρησιμοποιούνταν για τον ακριβή υπολογισμό της θέσης του Ήλιου, της Σελήνης και πιθανώς των πέντε γνωστών κατά την αρχαιότητα πλανητών στον ουρανό. Υπολόγιζε επίσης τις φάσεις της Σελήνης, προέβλεπε εκλείψεις και προσδιόριζε την ημερομηνία τέλεσης των αρχαίων ‘στεφανιτών’ αγώνων (Ολυμπιακοί, Πύθια, Νέμεα, Ίσθμια). Οι διαστάσεις του ήταν περίπου 30×20×10 cm – λίγο μεγαλύτερος από ένα σημερινό φορητό υπολογιστή – και περιείχε τουλάχιστον 30 συνεργαζόμενα γρανάζια, η κίνηση των οποίων γινόταν με την περιστροφή ενός στροφείου. Έφερε επίσης δύο προστατευτικές πλάκες με αστρονομικές, γεωγραφικές και τεχνολογικές οδηγίες χρήσης.
H πίσω επιφάνεια του Μηχανισμού των Αντικυθήρων έφερε δύο ελικοειδείς σπείρες. Η άνω ελικοειδής σπείρα, με 235 υποδιαιρέσεις, αντιπροσώπευε την περίοδο των 235 μηνών του Μέτωνα, η οποία εξισορροπούσε με πολύ μεγάλη ακρίβεια τους σεληνιακούς μήνες με το ηλιακό έτος. Στις 235 υποδιαιρέσεις της σπείρας διαβάστηκαν, με τη βοήθεια των καινοτόμων τεχνικών διερεύνησης του Μηχανισμού, τα αρχαία ονόματα 12 μηνών, χαραγμένα με εξαιρετική τέχνη. Στον κενό χώρο εσωτερικά της άνω σπείρας υπάρχει μια μικρότερη κυκλική κλίμακα διαιρεμένη σε τεταρτημόρια, ο δείκτης της οποίας έδειχνε το έτος τέλεσης των αρχαίων ελληνικών ‘στεφανιτών’ αγώνων. Περιφερικά της κλίμακας έχουν αναγνωσθεί οι λέξεις ΟΛΥΜΠΙΑ, ΠΥΘΙΑ, ΙΣΘΜΙΑ, ΝΕΜΕΑ και ΝΑΑ, ενώ εσωτερικά, σε κάθε τεταρτημόριο, αναγράφονται τα έτη του τετραετούς ολυμπιακού κύκλου.
Η κάτω ελικοειδής σπείρα απεικόνιζε την περίοδο Σάρος, χρησίμευε δηλαδή στην πρόβλεψη εκλείψεων και είχε 4 περιελίξεις με 223 υποδιαιρέσεις, που αντιστοιχούν στους 223 μήνες της περιόδου του Σάρος. Μερικές υποδιαιρέσεις της σπείρας είχαν εγχάρακτα σύμβολά (Η, Σ, ΩΡ). Όταν ο δείκτης περνούσε από μήνα που περιείχε εγχάρακτα σύμβολα, ο χρήστης, διαβάζοντάς τα, γνώριζε αν επίκειται έκλειψη Ήλιου (Η) ή Σελήνης (Σ) και τι ώρα (ΩΡ) θα γινόταν η έκλειψη.
Η κατανόηση των λειτουργιών του Μηχανισμού έγινε σαφής κυρίως μετά το 2005, μετά τη σάρωση του Μηχανισμού από πρωτοπόρο αξονικό τομογράφο και την δημιουργία τριδιάστατων εικόνων των θραυσμάτων. Η μελέτη των τομογραφιών αυτών αποκάλυψε μηχανικές λεπτομέρειες του εσωτερικού του καθώς και επιγραφές κρυμμένες για πάνω από 2000 χρόνια! Η μελέτη των τομογραφιών συνεχίζεται ακόμη καθώς υπάρχουν ακόμη τμήματα η λειτουργία των οποίων δεν έχει γίνει κατανοητή.
Η αστρονομική γνώση η οποία υπάρχει αποτυπωμένη πάνω στον Μηχανισμό είναι η αστρονομική γνώση της εποχής του. Η αστρονομική αυτή γνώση ήταν ήδη γνωστή.
Αυτό το οποίο καταπλήτει στον Μηχανισμό είναι η ευφυία με την οποία όλες αυτές οι σύνθετες γνώσεις και σχέσεις έχουν πάρει τη μορφή γραναζιών, αξόνων και δεικτών.
Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων σώζεται σήμερα σε 7 μεγάλα θραύσματα και 75 μικρότερα και φυλάσσεται από τη στιγμή της ανεύρεσής του στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Αποτελεί εύρημα αρχαίου ναυαγίου το οποίο ανακαλύφθηκε τυχαίως το 1900 στις ακτές των Αντικυθήρων από Συμιακούς σφουγγαράδες. Λίγους μήνες μετά την ανακάλυψη του ναυαγίου, η Αρχαιολογική Υπηρεσία ξεκίνησε μια σειρά συστηματικών ενάλιων ανασκαφών Η ανέλκυση αυτή του ναυαγίου αποτέλεσε την πρώτη μεγάλης έκτασης ενάλια έρευνα παγκοσμίως. Ακολούθησε δεύτερη φάση ανέλκυσης το 1976 από την Αρχαιολογική Υπηρεσία με τη βοήθεια του ωκεανογραφικού πλοίου του J.Y. Cousteau “Καλυψώ”.
Οι ενάλιες ανασκαφές έφεραν στην επιφάνεια μοναδικά ευρήματα, όπως ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων, ο περίφημος Έφηβος των Αντικυθήρων και πολλά άλλα.
Η νέα περιοδική έκθεση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου είναι αφιερωμένη στην πρώτη παρουσίαση του συνόλου των αρχαιοτήτων του ναυαγίου.
Στο πλαίσιο της έκθεσης θα προβάλλεται ντοκυμαντέρ για το ναυάγιο και το Μηχανισμό, παραγωγής Images First Ltd. σε συνεργασία με την EΡT και την εταιρεία παραγωγής ARTE
Θα φιλοξενούνται επίσης αντίγραφα του Μηχανισμού, ανάμεσα στα οποία και το πιο πρόσφατο μοντέλο του Μηχανισμού, με όλα τα μέχρι στγμής αποτελέσματα της έρευνας, το οποίο έχει κατασκευαστεί από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης."
info
Η έκθεση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, με τίτλο «Το πλοίο, Οι θησαυροί, Ο Μηχανισμός», παρουσιάζει 378 ευρήματα, προερχόμενα από την Κλασική ως την Ρωμαϊκή εποχή, μεταξύ των οποίων τον χάλκινο «Έφηβο των Αντικυθήρων» και όλα τα θραύσματα του περίφημου Μηχανισμού των Αντικυθήρων. Τέλος, την επιμέλεια της έκθεσης - με διάρκεια ενός χρόνου - έχει ο διευθυντής του μουσείου Νίκος Καλτσάς.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου