Θεσσαλονίκη (1912-2012): μια πόλη, πολλές ιστορίες

Θεσσαλονίκη: μια πόλη, πολλές ιστορίες

Στο βιβλίο του Μαρκ Μαζάουερ “Θεσσαλονίκη, η πόλη των φαντασμάτων”, εκδόσεις Αλεξάνδρεια, υπάρχουν ενδιαφέροντα στοιχεία για την κατάσταση που επικρατούσε στη Θεσσαλονίκη μετά την απελευθέρωσή της από τον ελληνικό στρατό (26 Οκτωβρίου 1912):

Παρότι ο ελληνικός στρατός είχε μπει στη Θεσσαλονίκη από τις 26 Οκτωβρίου 1912, οι Έλληνες επέτρεψαν για αρκετές εβδομάδες στους Τούρκους χωροφύλακες να περιπολούν οπλισμένοι στους δρόμους και να φροντίζουν για την αστυνόμευση της πόλης. Επίσης αρκετές βυζαντινές εκκλησίες παρέμειναν τζαμιά για αρκετό καιρό μετά τον Οκτώβρη του 1912. Αυτό συνέβη διότι, όπως διευκρινίζει ο Μαζάουερ, τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή, φόβητρο για τους Έλληνες δεν ήταν πλέον οι Τούρκοι, αλλά οι Βούλγαροι που είχαν φτάσει κι αυτοί στη Θεσσαλονίκη μόλις με 8 ώρες καθυστέρηση.

 

Η θριαμβευτική είσοδος του βασιλιά Γεωργίου στη Θεσσαλονίκη (δίπλα του ο διάδοχος Κωνσταντίνος) δεν έγινε στις 26, αλλά στις 29 Οκτωβρίου. (η φωτογραφία είναι από το http://www.agiasofia.com/1922/1922.php)

 

Το έργο του εξελληνισμού της Θεσσαλονίκης στάθηκε δύσκολο. Η συγκρότηση μιας σύγχρονης ελληνικής γραφειοκρατίας πήρε χρόνο. Απευθείας σιδηροδρομική σύνδεση της Θεσσαλονίκης με την υπόλοιπη Ελλάδα δεν υπήρχε (για πρώτη φορά πραγματοποιήθηκε τέσσερα χρόνια αργότερα, το 1916), το ταχυδρομείο έκανε εβδομάδες να φτάσει -κάποιες φορές και μήνες- και το τουρκικό νόμισμα συνέχισε να χρησιμοποιείται παράλληλα με το ελληνικό για αρκετά χρόνια. Γεγονός είναι πως κηρύχθηκε «πόλεμος στο φέσι». Έτσι απολύονταν όσοι υπάλληλοι τρένων, τραμ και ηλεκτρικού συνέχιζαν να το φορούν την ώρα που δούλευαν. Επίσης απολύθηκαν όσοι αρνήθηκαν να πάρουν την ελληνική υπηκοότητα, κυρίως οι Τούρκοι, γιατί οι Βούλγαροι είχαν φύγει ενώ οι Εβραίοι εργάτες συμμορφώθηκαν όλοι.

Εντωμεταξύ έρχονταν καθημερινά από τον Πειραιά, με σκάφη, αστυνομικοί, χωροφύλακες, δικαστές και δικηγόροι, οι περισσότεροι από την Κρήτη και την Πελοπόννησο, με σκοπό να αποτελέσουν το διοικητικό μηχανισμό της πόλης.

 

Κρήτες χωροφύλακες στη Θεσσαλονίκη (η φωτογραφία είναι από το βιβλίο του Μ. Μαζάουερ “Θεσσαλονίκη, η πόλη των φαντασμάτων”, εκδόσεις ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ)

 

Η απογραφή του 1913 μας δίνει μια πρώτη εθνολογική σύσταση της Θεσσαλονίκης: 157.889 άνθρωποι (40.000 Έλληνες, 45.867 Μουσουλμάνοι και 61.439 Εβραίοι). Κάτι άλλο ενδιαφέρον που βγαίνει από αυτή την απογραφή είναι ο υψηλός βαθμός μικτής κατοίκησης. Δεν υπήρχαν δηλαδή γκέτο στη Θεσσαλονίκη, οι θρησκευτικές κοινότητες ζούσαν αλληλένδετες.

 

Oι πληροφορίες αντλήθηκαν από το βιβλίο του ΜΑΡΚ ΜΑΖΑΟΥΕΡ “ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΠΟΛΗ ΤΩΝ ΦΑΝΤΑΣΜΑΤΩΝ”, μετάφραση: Κ. Κουρεμένος, εκδόσεις ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ

 

 

 

100 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
ΙΣΤΟΡΙΚΟ VIDEO
δημοσιογραφική επιμέλεια - Κάλλη Ζάραλη

 

Η βιντεοπαρουσίαση αυτή είναι συλλογική δουλειά του τμήματος Β3 του 2ου Γυμνασίου Ευόσμου στα πλαίσια του προγράμματος πολιτιστικής αγωγής με τίτλο «ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 1912 -- 2012: 100 χρόνια από την απελευθέρωση της πόλης μας. Ένας αιώνας γεγονότα και πρόσωπα» που πραγματοποιήθηκε κατά το σχολικό έτος 2011-12 με υπεύθυνες καθηγήτριες τις κ. Τακαβάκογλου Ζωή, Ταρενίδου Ευγενία και Μοσχονά Ελένη.