20 ανεκτίμητα έργα των αθηναικών μουσείων!

                   πηγή: www.lifo.gr
                       

20 κορυφαία έργα τέχνης που μπορείς να δεις σε μουσεία και δημόσιους χώρους της Αθήνας.                                                                        

 

Ωραία έρευνα, ένα κομμάτι που πήρε πολλές μέρες για να γίνει, κυρίως για τη δυσκολία εύρεσης φωτογραφικού υλικού υψηλής ανάλυσης. Τα καταφέραμε στο τέλος και νομίζω πως τα είκοσι αριστουργήματα στα οποία καταλήξαμε, είναι όντως τα σημαντικότερα ή τα πιο αντιπροσωπευτικά.

1.Δομήνικος Θεοτοκόπουλος - El Greco (1541-1614) «Η ταφή του Χριστού» (περίπου 1568-1570), Αυγοτέμπερα και ελαιογραφία σε ξύλο (51x42,9 εκ.), Εθνική Πινακοθήκη της Ελλάδας. Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου.

Δυνατό και ελεύθερο σχέδιο, πλούσιο χρώμα και βαθύ συναίσθημα στην απόδοση του θρησκευτικού θέματος χαρακτηρίζουν ένα από τα σημαντικότερα έργα της βενετσιάνικης περιόδου του Θεοτοκόπουλου. Ζωγραφισμένος πάνω σε ξύλο, με την τεχνική της αυγοτέμπερας και του λαδιού, μαρτυρεί τις βυζαντινές επιρροές και δείχνει τις πρώτες κατακτήσεις του ζωγράφου στον χώρο της δυτικής τέχνης. Ο πίνακας φέρει στην πίσω πλευρά το οικόσημο με τα αρχικά της οικογένειας του κόμη Ντε Λεντέσμα ντε λα Φουέντε και ήταν χαμένος πολλά χρόνια Μπορείτε να τον δείτε, αυτές τις μέρες, στην έκθεση με τα αποκτήματα της Πινακοθήκης, μαζί με ένα ακόμα έργο του δημιουργού, τον περίφημο «Άγιο Πέτρο».

 

2. Νικόλαος Γύζης (1842-1901)

«Παιδικοί Αρραβώνες» (1877), Λάδι σε καμβά (103x155 εκ.), Εθνική Πινακοθήκη της Ελλάδας - Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου.

Ευγένεια ιδεών και γλυκύτητα συναισθημάτων εκπέμπει ο πίνακας του κορυφαίου εκπροσώπου της Σχολής του Μονάχου. Εξαιρετική χρήση του φωτός, λαμπερά κόκκινα και λευκά, ηδυπαθή μπλε και θαυμαστή απόδοση των αντικειμένων και των ανθρώπινων μορφών με θέμα εμπνευσμένο από προφορικούς θρύλους της εποχής της Τουρκοκρατίας.

 

3. Γιώργος Ιακωβίδης (1853-1932)

«Παιδική Συναυλία» (1900), 176x250 εκ., Εθνική Πινακοθήκη της Ελλάδας - Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου.

Πολυσυζητημένος και πάντα απολαυστικός, ο πίνακας του Ιακωβίδη επικεντρώνεται στο δωμάτιο εξοχικού γερμανικού σπιτιού, όπου μια ζωηρή ομάδα παιδιών σχηματίζει αυτοσχέδια ορχήστρα για να διασκεδάσει το μικρό κοριτσάκι που απλώνει τα χέρια του. Καλοζυγισμένη σύνθεση με πολύχρωμες κηλίδες φωτός, πλατιές νευρικές πινελιές και «δονούμενο» φως να διαχέεται στον χώρο, όπως η μουσική.

 

4. Θεόδωρος Bρυζάκης (1814-1878)

«O όρκος στην Aγία Λαύρα» (1851), Ελαιογραφία (1,25x1 μ.), Μουσείο Μπενάκη.

Πίνακας ιστορικής σημασίας, με σύνθεση που μυθοποιεί την έκρηξη του Aγώνα της Aνεξαρτησίας στα Kαλάβρυτα κατά την 25η Mαρτίου 1821.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

5. Αugust Rodin (1840-1917)

«L’ homme qui marche sur colonne» (Άνθρωπος που βαδίζει σε κολόνα), 1900, (354x60x39 εκ.), Προαύλιο Εθνικής Πινακοθήκης.

Ξεχωριστό έργο του Ροντέν και πρόσφατο απόκτημα της Πινακοθήκης. Αποτελεί παραλλαγή μιας σπουδής του γλύπτη για τον Άγιο Ιωάννη τον Βαπτιστή. Ακέφαλο, χωρίς χέρια, με το ενδιαφέρον της γλυπτικής να επικεντρώνεται στον διασκελισμό του απεικονιζόμενου στην κολόνα και στην καθαρή ιδέα της κίνησης, επηρέασε δραστικά την τέχνη μεταγενέστερων δημιουργών, όπως ο Μ. Duchamp και οι Ιταλοί φουτουριστές.

6. Antoine Bourdelle (1861-1929)

«Θνήσκων Κένταυρος» (1914), Ορείχαλκος με πράσινη πατίνα, Προαύλιο Εθνικής Πινακοθήκης.

Συγκινητικό έργο υψηλών αισθητικών αρετών, ελεγειακού ύφους και με έντονο το αίσθημα της αιωνιότητας και της βαθύτατης μελαγχολίας αποτελεί ο «Θνήσκων Κένταυρος», για τον οποίο ο δημιουργός του έλεγε: «Πεθαίνει, γιατί δεν πιστεύουν πια σ’ αυτόν».

 

7. Γιάννης Κουνέλλης

«Άτιτλο» (2004), Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης

Σαν μια εγκατάσταση-γροθιά στον λευκό χώρο αντιμετωπίζεται το έργο του Γιάννη Κουνέλλη που είδαμε και στη νέα πτέρυγα του Μεγάρου Μουσικής. Εξακόσια τ.μ. «πλέχθηκαν» με δεκάδες κεκλιμένους, σιδερένιους σταυρούς, ενώ στο κέντρο της σταυροειδούς διάταξης υπήρχε ένας ελαφρώς υπερυψωμένος «βωμός», στον οποίο είχαν τοποθετηθεί σε κύκλο σακιά γεμάτα με κάρβουνο. Δυνατή και αυστηρή εγκατάσταση, με πολλαπλές αναγνώσεις. «Η ιδέα μιας πιετά σ’ ένα έργο επιθετικό και καθόλου αμυντικό», κατά τον καλλιτέχνη.

 

8. Γιαννούλης Χαλεπάς (1851-1938)

«Η Κοιμωμένη», Α’ Νεκροταφείο

Το αριστούργημα του «ποιητή του μαρμάρου» στο Α’ Νεκροταφείο. Γλυπτό που κοσμεί τον τάφο της άτυχης νέας Σοφίας Αφεντάκη. Θαυμαστή απόδοση νεαράς κόρης, με το πρόσωπο, ήρεμο, γερμένο στο πλάι να ανακαλεί περισσότερο την γλυκύτητα του ύπνου και της ονειροπόλησης παρά τον εφιάλτη και την αγωνία του θανάτου.

9. Έφηβος των Αντικυθήρων (340 π.Χ.), Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών

Πιθανολογείται ότι είναι έργο του γλύπτη Ευφράνορα. Από τα ωραιότερα αγάλματα των κλασικών χρόνων, με σφριγηλό και αθλητικό σώμα. Εντοπίστηκε σε αρχαίο ναυάγιο στην τοποθεσία Βλυχάδια των Αντικυθήρων, στις αρχές του 1900 (από το ίδιο ναυάγιο προέρχεται και ο «Αστρολάβος των Αντικυθήρων»).

10. Ο Ποσειδώνας του Αρτεμισίου (γύρω στο 460 π.Χ.), Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών

Μορφή του Ποσειδώνα ή, σύμφωνα με άλλους, ο Δίας που ρίχνει κεραυνό, που με το υψωμένο δεξί χέρι του θα κρατούσε την τρίαινα. Πρωτότυπο έργο σπουδαίου καλλιτέχνη, ίσως του Κάλαμι. Ανασύρθηκε από τη θάλασσα κοντά στο ακρωτήριο Αρτεμίσιο της βόρειας Εύβοιας.

11. Ο αρχάγγελος Μιχαήλ (14^ος αιώνας μ. Χ.), Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο

Η περίφημη εικόνα του αρχαγγέλου Μιχαήλ αντιπροσωπεύει την προσήλωση στην κλασική παράδοση. Η εξαίρετη ποιότητα της τέχνης της φανερώνει άμεση εξάρτηση από εργαστήρια της Κωνσταντινούπολης του Α’ μισού του 14^ου αιώνα.

 

12. Πορτρέτο Νέου (3^ος αιώνας μ.Χ.), Μουσείο Μπενάκη

Eκφραστικό νεκρικό πορτρέτο ανδρικής μορφής (Φαγιούμ) από την Aντινοόπολη της Aιγύπτου, ζωγραφισμένο με την τεχνική της εγκαυστικής πάνω σε λινό ύφασμα. Ανήκει στην περίοδο του α’ τετάρτου του 3ου αι. μ.X. κι έχει διαστάσεις 0,50x0,30 μ. Πολλά στοιχεία της σύγχρονης ελληνικής ζωγραφικής έχουν τη ρίζα τους εδώ.

 

13. «Η τοιχογραφία της άνοιξης» (16^ος αιώνας π.Χ.), Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών

Η τοιχογραφία που κάλυπτε τρεις τοίχους σε μια αίθουσα στο Ακρωτήρι της Θήρας είναι ένα αριστούργημα της αρχαίας ζωγραφικής. Απεικονίζει μια σειρά ηφαιστειακά βράχια, με χρώματα μπλε, βαθυκόκκινα και κίτρινα, που πάνω τους θάλλουν κόκκινα κρίνα σε δέσμες των τριών. Οι μίσχοι έχουν λυγίσει, σαν να φυσάει ελαφρά, ενώ στον ουρανό δύο ζευγάρια χελιδόνια με τεταμένες τις ουρές φαίνονται να ερωτοτροπούν - κι ένα άλλο, μόνο του, τρέχει να τα φτάσει. Στον νότιο τοίχο δυο άλλα χελιδόνια με σκυφτό κεφάλι και πεσμένα φτερά πετάνε προς αντίθετες κατευθύνσεις κι αποχωρίζονται. Ονομάζεται «Η τοιχογραφία της άνοιξης» και κοσμούσε ένα δωμάτιο που μάλλον προοριζόταν για λατρευτικούς σκοπούς. Ολόκληρο αυτό το δωμάτιο βρίσκεται τώρα στην Αθήνα. Έχουν ξαναζωγραφιστεί αρχαία κρίνα, στην Κνωσό και στην Αγία Τριάδα της Κρήτης, αλλά η χάρη, το μέτρο και η λεπτότητα αυτού του έργου θεωρούνται αξεπέραστα.

 

14. Ψηφιδωτά Μονής Δαφνίου (11^ος αιώνας π.Χ.), Ιερά Μονή Δαφνίου

Εξαίρετη ποιότητα λόγιας τέχνης, η σημαντικότερη, για την ακρίβεια, διακόσμηση βυζαντινού μνημείου στην Αθήνα που εντοπίζεται στα περίφημα ψηφιδωτά της Ιεράς Μονής Δαφνίου. Αποτελούν δε και το τελευταίο σωζόμενο δείγμα ψηφιδωτής διακόσμησης, που επιπλέον ανακαλεί την ακμή της τέχνης στην πρωτεύουσα του 11ου αιώνα και το θάμβος των ψηφιδωτών της Κωνσταντινούπολης.

 

15. Γιάννης Τσαρούχης (1910-1989)

«Ναύτης στον ήλιο» (1968-1970). Λάδι σε πανί (220x100 εκ.), Ίδρυμα Γιάννη Τσαρούχη.

«Στο φεγγάρι ένας ναύτης στα κάτασπρα ντυμένος με τα κορίτσια στα κατάρτια», σύμφωνα με τη χατζιδάκεια λυρική εκδοχή, μόνο που ο συγκεκριμένος απεικονίζεται σε άπλετο φως και με σκιασμένο το μισό πρόσωπο στη χαρακτηριστική στάση με τα χέρια στη μέση. Ένας από τους πολλούς ναύτες που ζωγράφισε ο Τσαρούχης, ο πιο οικείος, ο πιο διάσημος, η πιο ραφινάτη μορφή ανάμεσα σε τύπους με τραχιά χαρακτηριστικά, η ρεαλιστική, προσωπική εκδοχή της ελληνικότητας μέσα από τη λαϊκή παράδοση.

16. Η στήλη της Ηγησούς (410 π.Χ. ), Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο

Ο Παλαμάς τής αφιέρωσε το 1870, όταν βρέθηκε, ένα μακρύ ποίημα. Η Ηγησώ της στήλης, που είχε στα αρχαία χρόνια στηθεί στον οικογενειακό τάφο του Κεραμεικού, συγκλονίζει κάθε ευαίσθητη ψυχή. Ο γλύπτης πρωτοτύπησε με το να φέρει τη μορφή έξω από τις παραστάδες, αντί να την εντάξει μέσα τους. Τις ανέδειξε έτσι εξώγλυφες, πλαστικές. Στο επιστύλιο είναι χαραγμένα μόνο το όνομα της νεκρής και το πατρωνυμικό: Ηγησώ Προξένου.

17. Χάλκινο άγαλμα Απόλλωνα (460 π.Χ.), Μουσείο Πειραιά

Βρέθηκε -σε υπερφυσικό μέγεθος, 2,09 μ. ύψος, 2,10 μ. πλάτος στο άνοιγμα των χεριών- στη θάλασσα έξω από το Αρτεμίσιο, στη βόρεια παραλία της Εύβοιας. Το 1926 το αριστερό χέρι, το 1928 το υπόλοιπο άγαλμα. Ο θεός κρατούσε στο δεξί χέρι τρίαινα, έτοιμος να τη ρίξει εκεί όπου σημαδεύει με το τεντωμένο αριστερό χέρι.

18. Θεόφιλος (Χατζημιχαήλ) (1924-1930)

«Το ζωγραφιστό δωμάτιο», Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης

Tοιχογραφίες του ναΐφ Έλληνα ζωγράφου Θεόφιλου Χατζημιχαήλ που κοσμούσαν το καλό δωμάτιο σε σπίτι της Λέσβου. Μια όψη του κόσμου του καλλιτέχνη, για τον οποίο έγραφε ο Οδυσσέας Ελύτης στα «Ανοιχτά Χαρτιά»: «Το πιο απλό πράγμα του κόσμου, ένα δέντρο ή ελιά, η καθημερινή μας σύντροφος, δεν είχε αξιωθεί ποτέ ν’ ανεβεί στο καβαλέτο. Ναι, ήταν η πρώτη φορά που την απαντούσαμε στις ζωγραφιές του Θεόφιλου».

19. Kωνσταντίνος Παρθένης (1878-1967)

«Το λιμάνι της Καλαμάτας» (1911). Λάδι σε μουσαμά (70x75), Eθνική Πινακοθήκη.

Το «Λιμάνι της Καλαμάτας» ανήκει στη δεύτερη δημιουργική φάση του έργου του πρωτοπόρου μοντερνιστή Παρθένη - ήταν ένα τα έργα που φιλοτέχνησε στο Παρίσι. Η επαφή του «αριστοκράτη» κοσμοπολίτη Παρθένη με την παρισινή πρωτοπορία τον επηρέασε έντονα. Το «Λιμάνι της Καλαμάτας» επικεντρώνεται στο ελληνικό φως με ζωηρά χρώματα, δείχνοντας την επιρροή του ζωγράφου από τους μετα-ιμπρεσιονιστές ζωγράφους και τους φοβιστές.

20. Μιχάλης Οικονόμου (1888-1933)

«Κόκκινη Τέντα» (1927-1928). Λάδι σε χαρτόνι (45x56 εκ.), Eθνική Πινακοθήκη.

Ο Μιχάλης Οικονόμου, που αποτελεί μια ιδιαίτερη περίπτωση στην ιστορία της νεοελληνικής ζωγραφικής, ήταν υπαιθριστής, ασχολήθηκε αποκλειστικά και μόνο με τα τοπία. Η «Κόκκινη Τέντα», ένα τοπίο ρευστό και ανάλαφρο που μοιάζει να κινείται μαζί με τον άνεμο με μια μοναχική φιγούρα, έχει έντονα τα σημάδια της ιδιαίτερης τεχνοτροπίας του Οικονόμου, που χρησιμοποιούσε ασυνήθιστα για την εποχή υλικά, όπως φανέλες, παλιά σεντόνια, κουρελόπανα, τη γυαλιστερή πλευρά του μουσαμά της κουζίνας.