Αφροδίτη της Μήλου: Το αριστούργημα της ελληνιστικής γλυπτικής

 

  Φανερώθηκε στη φαντασία ενός σπουδαίου γλύπτη, που το όνομά του ξεχάστηκε απ’ το χρόνο. Η θεϊκή μορφή της πήρε ζωή από τη σμίλη του κι αναδύθηκε εκθαμβωτική μέσα από ένα ακατέργαστο κομμάτι λευκού μαρμάρου. Η θεϊκή μορφή της πήρε ζωή από τη σμίλη του κι αναδύθηκε εκθαμβωτική μέσα από ένα ακατέργαστο κομμάτι λευκού μαρμάρου.
  Λατρεύτηκε για καιρό, όπως όλα δείχνουν, στα προπύλαια ενός σταδίου. Κι ύστερα, όταν οι αρχαίοι θεοί κυνηγήθηκαν, κρύφτηκε στη γη της Μήλου και σκεπάστηκε από τη σκόνη της Ιστορίας. Την ξανάφεραν στο φως, αιώνες αργότερα, η τύχη και η αξίνα ενός ανυποψίαστου αγρότη που σκόνταψε στο πέτρινο σώμα της, λίγα μέτρα μακριά από το αρχαίο θέατρο του νησιού.
   Τη διεκδίκησαν παθιασμένα και πεισματικά Γάλλοι και Οθωμανοί. Ύστερα από έναν ολόκληρο χρόνο, με τα χέρια της χαμένα μάλλον σε κάποια βιαστική μεταφορά, κατέληξε πολύτιμο «λάφυρο» στο αμπάρι μιας γαλλικής φρεγάτας, άφησε πίσω της οριστικά τον τόπο που τη γέννησε και εγκαταστάθηκε, ξενιτεμένη αλλά αδιαφιλονίκητη πρωταγωνίστρια, στο Μουσείο του Λούβρου.
   Η θεά του έρωτα παραμένει από τότε ακίνητη στο ψηλό της βάθρο στο Παρίσι, η εμβληματική εικόνα της όμως ταξιδεύει αδιάκοπα, μεταφέροντας παντού λίγο από το φως του Αιγαίου, συνοψίζοντας το ιδανικό της ομορφιάς, σαγηνεύοντας εκατομμύρια ανθρώπων και θυμίζοντας σ’ όλους τον μοναδικό τόπο της καταγωγής της: «Η Αφροδίτη της Μήλου»… Ένα αριστούργημα της ελληνιστικής γλυπτικής, γεννημένο ανάμεσα στον 3ο και τον 1ο αιώνα π.Χ. που έγινε παγκόσμιο σύμβολο όντας, ταυτόχρονα, το πιο αντιπροσωπευτικό δείγμα ενός μοναδικού πολιτισμού.

Η ανακάλυψή της

  Tο άγαλμα ανακαλύφθηκε στις 8 Απριλίου 1820 από έναν Έλληνα χωρικό, σε χώρο που ταυτίστηκε με το αρχαίο Γυμνάσιο της Μήλου. Κοντά έτυχε να βρίσκεται ο αξιωματικός του γαλλικού ναυτικού O. Voutier, ο οποίος κατάλαβε ότι επρόκειτο για έργο μεγάλης αξίας και ειδοποίησε το Γάλλο πρόξενο στη Μήλο. Τα νέα της ανακάλυψης έφτασαν στο Γάλλο πρεσβευτή στην Υψηλή Πύλη μαρκήσιο de Rivière, ο οποίος αγόρασε τελικά το έργο, έστω και υπό την πίεση που ασκούσε η παρουσία γαλλικού πολεμικού πλοίου στη Μήλο. Το άγαλμα προσφέρθηκε στο βασιλιά Λουδοβίκο ΙΗ΄, ο οποίος το δώρισε αμέσως στο Λούβρο.

 Τα χαρακτηριστικά της

   Πρόκειται για ένα μαρμάρινο άγαλμα ύψους 2,11 μέτρων και βάρους περίπου 900 κιλών. Το έργο αναπαριστά μια νεαρή γυναικεία μορφή. Ο κορμός της είναι γυμνός ενώ το ένδυμα καλύπτει τους γοφούς και τα πόδια της. Η μορφή στηρίζεται στο δεξί της πόδι, ενώ το αριστερό κάμπτεται προς τα εμπρός και αριστερά. Ο κορμός κάμπτεται και συστρέφεται, δίνοντας την εντύπωση της κίνησης, παρά το στατικό χαρακτήρα του αγάλματος. Το πρόσωπο είναι απαθές, αυστηρό και ευγενικό. Η ταύτιση του έργου με την Αφροδίτη στηρίζεται στην εικονογραφική του ομοιότητα με τις ασφαλώς αναγνωρισμένες αναπαραστάσεις της θεάς και, ενώ είναι μακράν η πιθανότερη, δεν μπορεί να θεωρηθεί απολύτως βέβαιη. Το άγαλμα φιλοτεχνήθηκε στα τέλη του 2ου αι. π.Χ., ίσως από Μικρασιάτη γλύπτη, και εγγράφεται στο κίνημα της αναβίωσης των αξιών της κλασικής τέχνης στα τέλη της ελληνιστικής εποχής.
   Σήμερα ένα γύψινο αντίγραφο της Αφροδίτης βρίσκεται στην είσοδο του Αρχαιολογικού Μουσείου Μήλου, ενώ το σημείο εύρεσης του αγάλματος μνημονεύεται από μια μαρμάρινη επιγραφή.