Ζακ Ντεριντά (Jacques Derrida, 1930-2004)

  Ο Ζακ Ντεριντά (Jacques Derrida) γεννήθηκε στις 15 Ιουλίου του 1930 στο Ελ Μπιάρ της Αλγερίας. Υπήρξε ένας από τους πιο σημαντικούς σύγχρονους φιλόσοφους και ιδρυτής της σχολής της «αποδόμησης».

  Στα μαθητικά του χρόνια δημοσίευε ποιήματά του σε βορειοαφρικανικά περιοδικά, ενώ το ζωηρό ενδιαφέρον του για τη φιλοσοφία τον οδήγησε το 1952 στην Ecole Normale Superieure, απ’ όπου και πήρε το πτυχίο του στο συγκεκριμένο τομέα. Στην περίοδο των σπουδών του είχε την ευκαιρία να συνδεθεί στενά με κορυφαίους διανοητές, όπως ο Μπουρντιέ και ο Φουκώ.

  Από το 1960 δίδαξε Γενική Φιλοσοφία και Λογική στη Σορβόνη, το 1965 πήγε στην Ecole Normale Superieure και από το 1983 ήταν στην Ecole Des Hautes Etudes. Επίσης, δίδαξε ως επισκέπτης καθηγητής σε πολλά ευρωπαϊκά και αμερικανικά πανεπιστήμια.

Παράλληλα, αγωνίστηκε για τα δικαιώματα των μεταναστών στη Γαλλία, κατά του καθεστώτος των φυλετικών διακρίσεων της Νότιας Αφρικής και για την αποφυλάκιση αντικαθεστωτικών στην κομμουνιστική Τσεχοσλοβακία.

  Η προσφορά του στη σύγχρονη φιλοσοφική σκέψη θεωρείται σημαντικότατη. Η θεωρία του είναι δυσκολονόητη, αλλά τον καθιέρωσε ως ένα από τους πιο γνωστούς φιλόσοφους του 20ου αιώνα.

Η «θεωρία της αποδόμησης» υποστηρίζει ότι κάθε κείμενο αποτελείται από στρώματα εννοιών, απόρροια πολιτιστικών και ιστορικών διαδικασιών, συνεπώς το νόημά του δεν είναι οριστικό αλλά συνάρτηση της ερμηνείας που του δίνει ο αναγνώστης του. Έτσι, ένας αναγνώστης μπορεί να διερευνήσει τα κρυμμένα νοήματα ενός κειμένου, τα οποία μπορεί να μην γνωρίζει ούτε ο συγγραφέας. Η θεωρία αυτή στρατηγικής ανάλυσης εφαρμόζεται στη λογοτεχνία, στη γλωσσολογία, στη φιλοσοφία και σε άλλες επιστήμες.

   Οι επικριτές του Ντεριντά χαρακτήρισαν τις θεωρίες του από «παράλογες» ως «αντιδραστικές». Όμως οι επικρίσεις δεν μείωσαν το κύρος του στους ακαδημαϊκούς κύκλους και ήταν τόσο γνωστός που το 2003 η ζωή του απαθανατίστηκε κινηματογραφικά σε ένα βιογραφικό ντοκιμαντέρ.

Ο Ζακ Ντεριντά πέθανε στις 8 Οκτωβρίου του 2004, ύστερα από μακροχρόνια μάχη με την επάρατο νόσο.

Μια σπάνια συνέντευξη του Γάλλου φιλοσόφου Jacques DERRIDA που δόθηκε στη γαλλική τηλεόραση το 1989. Στην Ελλάδα προβλήθηκε από το ψηφιακό CINE+ το Σεπτέμβριο του 2010 με ελληνικούς υπότιτλους.

Για την έννοια του φιλοσοφικού όρου "αποδόμηση", που εισήγαγε ο Ντεριντά για πρώτη φορά το 1967, μπορεί να βρει κανείς διάσπαρτες και έγκυρες πληροφορίες στο Διαδίκτυο.

Η ιδιόρρυθμη και ανατρεπτική του σκέψη κέντριζε, ενοχλούσε, "τσιγκλούσε", τους ακροατές-φοιτητές σε επίπεδο σχεδόν σύγκρουσης, ώστε η κατανόηση των εννοιών να γίνεται βιωματική και όχι απλά μέσω ακαδημαϊκής διδασκαλίας!

Κι ένα αγγλόφωνο, ωριαίο ντοκιμαντέρ για το έργο του Γάλλου φιλοσόφου.