Χθες παρακολουθήσαμε με τους μαθητές μας την παράσταση «Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου» στην παιδική σκηνή του Εθνικού Θεάτρου. Το αγαπημένο μυθιστόρημα της Άλκης Ζέη μας μεταφέρει στις παραμονές του πολέμου του ΄40 και βασίζεται σε προσωπικά βιώματα της συγγραφέως. Η θεατρική εκδοχή του έργου της, που παίζεται για δεύτερη συνεχή χρονιά με τεράστια ανταπόκριση από το κοινό στο Εθνικό, φέρει τη σκηνοθετική σφραγίδα του καλού φίλου Τάκη Τζαμαργιά.
Αναπόφευκτη η παρένθεση καθώς οι συνειρμοί με οδηγούν στις "ημέρες Μαρασλείου", όπου στο χειμερινό εξάμηνο του 2007, μετουσιώναμε σε θεατρική πράξη αποσπάσματα από τα «Τα γενέθλια», της Ζωρζ Σαρή κάτω από τις οδηγίες του Τάκη Τζαμαργιά. Θυμάμαι, χαρακτηριστικά, ότι μέχρι να ζεσταθούμε και να αρχίσουμε να λυνόμαστε, ώστε να είναι εφικτός ο αυτοσχεδιασμός, η ώρα πλησίαζε επτά και ορισμένες συναδέλφισσες έλεγαν ότι έπρεπε να φύγουν. "Έτσι δεν κάνουμε δουλειά", έλεγε γεμάτος έκπληξη και ήταν πραγματικά ικανός να μείνει μέχρι να φθάσουμε τη σκηνή κάπου. Παθιασμένος, Κατακόκκινος, Δάσκαλος ... αυτά τα τρία μου έρχονται στο μυαλό κάθε φορά που θυμάμαι τον Τάκη στο Μαράσλειο.... Και, ναι, πόσο ανθρώπινη έμοιαζε η πόλη στο πλατύσκαλο του Μαρασλείου, έπειτα από κάθε μάθημά του!
Κλείνοντας την αρχική παρένθεση, να αναφέρουμε δυο λόγια για την ιστορία που ξεκινάει στις 27 Οκτωβρίου του 1940, όταν ο εννιάχρονος Πέτρος είναι λυπημένος, επειδή πέθανε το αγαπημένο του τρυγόνι. Η επόμενη μέρα όμως θα αναστατώσει πραγματικά τη ζωή του: μετά την κήρυξη του πολέμου, η μητέρα του μετρά με αγωνία τα τρόφιμα, ο θείος του ο Άγγελος φεύγει για το μέτωπο και το σχολείο κλείνει. Ο Πέτρος είναι αρκετά ανήσυχος για να μην συμμετάσχει με το δικό του τρόπο σε όσα συμβαίνουν στην πατρίδα του.
Διαδηλώνει, γράφει κρυφά συνθήματα στους τοίχους και εντάσσεται στον παράνομο μηχανισμό της αντίστασης. Παρακολουθούμε τον «μεγάλο του περίπατο» από τον Οκτώβριο του 1940 ως τον Οκτώβριο του 1944, όταν θα τον αφήσουμε «άντρα πια» σε ηλικία δεκατριών ετών. Πλούσιος σε εμπειρίες, περιπέτειες και αισθήματα ο Πέτρος θα έχει αλλάξει διατηρώντας όμως το θάρρος και την αποφασιστικότητά του.
Πρωτοείδα την παράσταση ιδιωτικά την περσινή χρονιά. Την ημέρα εκείνη έπαιρνε πλάνα ένα συνεργείο για λογαριασμό του καναλιού Al Jazeera, προκειμένου να τα συμπεριλάβει σε ένα ντοκιμαντέρ αφιερωμένο στην Ελλάδα της Κρίσης. Η προσοχή του, κυρίως, εστιαζόταν στις αντιδράσεις του κοινού στις αναφορές του έργου για τους Γερμανούς. Στα αξιοσημείωτα εκείνης της παράστασης ήταν ότι το κοινό το αποτελούσαν τρεις γενιές ανθρώπων, κάτι το οποίο επιβεβαίωνε με τον πιο αφοπλιστικό τρόπο και την άποψη του σκηνοθέτη που υποστηρίζει ότι "πρόκειται για μία παράσταση για ΟΛΗ την οικογένεια". Μεταξύ, λοιπόν, των θεατών εκείνης της ημέρας ήταν δύο κυρίες στην ηλικία της Άλκης Ζέη, οι οποίες ζούσαν στην Αθήνα στα χρόνια του ελληνοϊταλικού πολέμου και της Κατοχής. Μετά το τέλος της παράστασης κατέθεσαν στο φακό του συνεργείου τις δικές τους μνήμες και τραγούδησαν τραγούδια που έλεγαν σαν κορίτσια εκείνη την εποχή, ενώ αναφέρθηκαν στο πόσο παραστατική ήταν η αναβίωση της εποχής από τους συντελεστές της παράστασης.
Επιστρέφοντας στην χθεσινή εμπειρία της παρακολούθησης του έργου με τους μαθητές θα πρέπει να αναφερθεί ότι η προσμονή τους για τη συγκεκριμένη παράσταση ήταν μεγάλη κι αυτό διότι οι μαθητές της Δ' και της Ε' Τάξης για δύο συνεχόμενες χρονιές είχαν παρουσιάσει ένα απόσπασμα από το έργο, στο πλαίσιο της σχολικής γιορτής για την 28η Οκτωβρίου. Συγκεκριμένα, είχαμε παρουσιάσει το απόσπασμα με την προετοιμασία του σαμποτάζ με τις πρόκες στα φορτηγά των κατακτητών, αλλά και ολόκληρο το έργο τους ήταν αρκετά οικείο.
Ειλικρινά, όμως, δεν ανέμενα αυτήν την εξωτερίκευση θεατρικής παιδείας θεατή από το σύνολο των μαθητών μας, ακόμη και εκείνων της Γ' Τάξης που αποφασίσαμε την τελευταία στιγμή να τους συμπεριλάβουμε στην επίσκεψη. Τα παιδιά συμμετείχαν με όλες τους τις αισθήσεις και πραγματικά απόλαυσαν την παράσταση. Προσπαθώ να μπω στη θέση του ΕΝΟΣ μαθητή μου από την Αγία Βαρβάρα, δίχως σημαντικές καλλιτεχνικές προσλαμβάνουσες, το πόσο καταλυτική μπορεί να σταθεί η συγκεκριμένη εμπειρία και συγκινούμαι. Εκείνο, όμως, που ένιωσα έχοντας μέτρο σύγκρισης είναι ότι και ο θίασος στο σύνολό του ήταν πιο ζεστός έχοντας ως αποκλειστικούς θεατές το παιδικό κοινό! Ένιωθα το κανάλι της επικοινωνίας διάπλατα ορθάνοιχτο με τους μαθητές μας.
Θα ήθελα, όμως, να σταθώ ιδιαίτερα στα σημεία αυτοσχεδιασμού της παράστασης τα οποία συντελούν στην απόκτηση επίγνωσης των προβλημάτων που παρουσιάζονται σε ελεγμένες συνθήκες, επιτελώντας πλήρως το λόγο ύπαρξής τους στην παράσταση. Το πώς τα σώματα των ηθοποιών εμπλέκονται με τα άψυχα πράγματα (τα νεράντζια στη διαδήλωση, την μπάλα στην πιο εμπνευσμένη επικήδεια σκηνή του θεάτρου μας!!!!) πώς οι ψυχικές και σωματικές αντιδράσεις των ηθοποιών απέναντι σε αυτά εξυφαίνουν ένα αναπάντεχο πλέγμα από εικόνες, αισθήματα νοήματα, πώς τέλος ο αυτοσχεδιασμός ως ενεργειακό κομμάτι φορτίζει με μοναδικό τρόπο την κάθε σκηνή. Ο ρόλος του σκηνοθέτη - δασκάλου στην προκειμένη περίπτωση είναι καταλυτικός και ο Τζαμαργιάς αξιοποιεί όλα τα εκφραστικά μέσα (κίνηση, φωνή, εκφράσεις του προσώπου, εν γένει στάση τους) είτε από τους ηθοποιούς είτε από τους φοιτητές του, αφού και ο ίδιος συμμετέχει-συμπάσχει παρέχοντας ερεθίσματα μέσα από τις αντιθέσεις των ρυθμών, των κινήσεων, των εντάσεων (δεν θα ξεχάσω το κρεσέντο της σκηνής της ανάκρισης του Δημήτρη από τα «Τα γενέθλια» της Ζωρζ Σαρή στα "μαρασλειακά" χρόνια).
Τελειώνοντας αυτό το σύντομο σημείωμα θα ήθελα να σταθώ στη συγκλονιστική ερμηνεία της μητέρας του Πέτρου για την οποία ένιωσα ότι αντιπροσωπεύει την αρχετυπική φιγούρα της μάνας, τη "μάνα όλων μας" και η ερμηνεία της οποίας μου γέννησε την επιθυμία να παρακολουθήσω μαζί με τη μητέρα μου (η οποία είναι συνομήλικη του Πέτρου) την παράσταση. Σας προτρέπω να παρακολουθήσετε ετούτη την ξεχωριστή παράσταση με τα παιδιά σας, με τους μαθητές σας, με τους γονείς σας!!!
Σε νεότερη ανάρτηση θα σας παρουσιάσω δείγμα από την ανατροφοδότηση που μας πρόσφεραν οι μαθητές μου με ερέθισμα "Τον μεγάλο περίπατο του Πέτρου".
Φίλε Τάκη, σε ευχαριστώ από καρδιάς για το καθρέφτισμα του "Πέτρου σου" στην καρδιά και το μυαλό των μαθητών μου!
Για το sykees8
Ευθύμης Χατζηευσταθίου
Τελειώνοντας αυτό το σύντομο σημείωμα θα ήθελα να σταθώ στη συγκλονιστική ερμηνεία της μητέρας του Πέτρου για την οποία ένιωσα ότι αντιπροσωπεύει την αρχετυπική φιγούρα της μάνας, τη "μάνα όλων μας" και η ερμηνεία της οποίας μου γέννησε την επιθυμία να παρακολουθήσω μαζί με τη μητέρα μου (η οποία είναι συνομήλικη του Πέτρου) την παράσταση. Σας προτρέπω να παρακολουθήσετε ετούτη την ξεχωριστή παράσταση με τα παιδιά σας, με τους μαθητές σας, με τους γονείς σας!!!
Σε νεότερη ανάρτηση θα σας παρουσιάσω δείγμα από την ανατροφοδότηση που μας πρόσφεραν οι μαθητές μου με ερέθισμα "Τον μεγάλο περίπατο του Πέτρου".
Φίλε Τάκη, σε ευχαριστώ από καρδιάς για το καθρέφτισμα του "Πέτρου σου" στην καρδιά και το μυαλό των μαθητών μου!
Για το sykees8
Ευθύμης Χατζηευσταθίου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου