sykees8: Ιουνίου 2013

Κυριακή 30 Ιουνίου 2013

Αφιέρωμα στην Πίνα Μπάους / Tribute to Pina Bausch

"Δε με ενδιαφέρει πώς κινούνται οι άνθρωποι, αλλά τι είναι αυτό που τους κινεί"

Η ιδιοφυής γυναίκα που έβαλε το χορό σε νέα πλαίσια έφυγε σαν σήμερα, πριν από τέσσερα χρόνια, στις 30 Ιουνίου 2009. Ηταν μόνο 68 ετών. Παραστάσεις της έχω δει δύο. Όπως και στην περίπτωση του Marcel Marceau (http://sykees8.blogspot.gr/2012/02/marcel-marceau.html) θεωρώ τον εαυτό μου τυχερό που βίωσα αυτούς τους ανυπέρβλητους δημιουργούς...διότι, απλά, σε ομορφαίνουν σαν άνθρωπο!

Ολόκληρο το εκτενές αφιέρωμα της lifo για την Pina μπορείτε να το βρείτε εδώ!

"Dance, dance or we are lost!!!"

«Η πορεία μου ως τώρα έχει υπάρξει υπέροχη και είμαι πάρα πολύ ευτυχής. Αλλά όταν φτιάχνω ένα καινούργιο κομμάτι η πορεία δεν παίζει κανένα ρόλο. Νιώθω πάντα σαν τον πρωτάρη».

Ποιός θα μπορούσε να φανταστεί πριν από αυτό, ότι η νοηματική γλώσσα θα μπορούσε να είναι μια πλήρης χορογραφία;

The man I love

«Σκέφτομαι υπερβολικά πολύ. Είναι σαν το κεφάλι μου να μου κόβει το δρόμο. Κάτι μπορεί να μοιάζει απλό, αλλά εγώ το κάνω τόσο περίπλοκο. Κι αυτό χειροτερεύει όταν ολοκληρώνω ένα έργο. Κινούμαι συνεχώς από το ένα απόλυτο άκρο στο άλλο... Είναι τρομερό, βυθίζεσαι ολοένα και περισσότερο, αλλά δεν μπορείς να το βάλεις κάτω, επειδή οι χορευτές είναι διαρκώς εκεί και περιμένουν από σένα να κάνεις κάτι»

Εδώ ξεκινούν όλα....

Πίνα Μπάους γεννήθηκε στο Ζόλινγκεν της Γερμανίας το 1940 σε μια από τις πιο ταραγμένες στιγμές αυτής της Ηπείρου. Μεγάλωσε τριγυρνώνας ανάμεσα στους πάγκους και τα τραπέζια της ταβέρνας του πατέρα της (μια ανάμνηση που υπήρξε η απαρχή για το έργο της «Καφέ Μύλλερ»). Ξεκίνησε σπουδές μπαλέτου στα 15 της, στη Σχολή Φόλκβανγκ του Έσεν, ως μαθήτρια του Κουρτ Γιόος, πρωτεργάτη του γερμανικού εξπρεσιονισμού.

Στα δεκαεννέα εξασφαλίζει υποτροφία, στη Σχολή Τζούλιαρντ της Νέας Υόρκης. Δάσκαλοί της θα είναι ο σπουδαίος χορογράφος της αμερικανικής πρωτοπορίας, Πολ Τέιλορ αλλά και ο Χοσέ Λιμόν. "Ηταν πάρα πολύ δειλή και ντροπαλή. Εκλαιγε συνεχώς", θυμούνται οι συμμαθητές της.

Το 1973 δέχεται να αναλάβει την καλλιτεχνική διεύθυνση της κρατικής σκηνής του μπαλέτου του Βούπερταλ υπό έναν όρο: να το μεταμορφώσει. Το επόμενο πρωϊ το βαφτίζει Χοροθέατρο, προετοιμάζει τις περιέρες του έργου «Φριτς», «Ιφιγένεια εν Ταύροις», «Επτά Θανάσιμα Αμαρτήματα» και παίζει με την τύχη της.

"Le sacre du printemps"

Η πρόκληση για κάποιους είναι αφόρητη. Πού ακούστηκε οι χορευτές να χειρονομούν, να αφηγούνται τα παιδικά τους όνειρα και τις ανησυχίες τους, να καπνίζουν; Ποιος τους είχε πει ότι μπορούν να δακρύζουν και να γράφουν στα παλιά τους τα παπούτσια τους κανόνες του μπαλέτου;
Οι δημότες καταγγέλουν πως τα χρήματα από τους φόρους τους καταλήγουν σε καλλιτεχνικά σκουπίδια. Οι πλέον εξαγριωμένοι τηλεφωνούν και βρίζουν την Μπάους, της στήνουν καρτέρι έξω από το θέατρο για να τη φτύσουν, να την λιντσάρουν, να την επιπλήξουν, να της τραβήξουν το μαλλι!

Dance, dance or we are lost

Ευτυχώς για την ιστορία του χορού τίποτα από τα παραπάνω δε λύγισε το ιλιγγιώδες ταλέντο της. Η καταξίωση ήταν θέμα χρόνου. Ομως, αντί να αναλύουμε το βιογραφικό της διαλέξαμε για σας βίντεο με αποσπάσματα από τις σπουδαιότερες χορογραφίες της. Αλλωστε ήταν συχνές οι επισκέψεις της στην Ελλάδα. Ο καθένας έχει τη δική του Πίνα να θυμάται.

Στο τέλος, είπαν γι'αυτήν

Στις 30 Ιουνίου 2009 ανακοινώθηκε ότι έφυγε από τη ζωή (λίγες μόλις ημέρες μετά τη διάγνωση καρκίνου) οι κορυφαίοι δημιουργοί του χορού -και όχι μόνο- έσπευσαν να την αποχαιρετήσουν με τα πιο θερμά τους λόγια:

Πέδρο Αλμοδοβάρ: "Με το αιώνιο τσιγάρο στο χέρι και το απερίγραπτο χαμόγελό της η Πίνα Μπάους είναι αυτή που δημιούργησε το σημείο καμπής στο σύγχρονο χορό το τελευταίο τέταρτο του περασμένου αιώνα. Η φιλία μας ήταν έντονη και παντοτινή. Η Πίνα ήταν πολύ θηλυκή και αισθησιακή. Πυροδοτούσε πάντα, πολύ διαφορετικά συναισθήματα μέσα μου και πάντα με ενέπνεε".

Trust

Masurca fogo

Αλαιν Πλατέλ (καλλιτεχνικός διευθυντής και ιδρυτής των C de la B.): "Κατά πάσα πιθανότητα δεν είμαι ο μόνος που ήταν τόσο ερωτευμένος μαζί της. Το έργο της ήταν ένα έναυσμα για όλους εμάς, στις αρχές της δεκαετίας του '80 και άνοιξε πολλές πόρτες. Ηταν η πρώτη χορογράφος που έκανε ερωτήσεις στους χορευτές της και από τις απαντήσεις τους έκανε παραστάσεις. Τους ρωτούσε ακόμα και εντελώς παράλογα πράγματα όπως το "τι έφαγες τα Χριστούγεννα;" μέχρι το "πως αισθάνεσαι για την αγάπη;". Ηταν μια μέθοδος επαναστατική που πολλοί από εμάς τη χρησιμοποιούμε ακόμα και σήμερα. Αναμφισβήτητα, το αριστούργημά της είναι το Καφέ Μύλλερ".

Kontakhof

Γουέιν Μακ Γκρέγκορ (χορογράφος): "Kαλλιτέχνης της αληθινής έμπνευσης, η Πίνα Μπάους άλλαξε το τοπίο του θεάτρου και του χορού για πάντα. Πάντα προκλητική, με ένα έργο που είναι η απόδειξη του οράματος, της καινοτομίας και της δημιουργικότητάς της".

Cafe Muller /pina

Λόιντ Νιούσον (καλλιτεχνικός διευθυντής των DV8): "Οταν η Πίνα Μπάους πρωτόρθε στο Λονδίνο, το1982, πολλοί απέρριπταν το έργο της ως "μη χορό", χωρίς δομή, ακόμα και μαλθακό. Η Πίνα Μπάους δεν υπήρξε ποτέ το άτομο που θα συμβιβαζόταν με τα "αιτήματα" του κοινού και των κριτικών προκειμένου να αλλάξει τη δουλειά της. Το όφελος αυτής της ιστορίας, είναι ότι για κάθε άτομο που έφευγε από την παράστασή της, υπήρχαν 20 που περίμεναν να καθίσουν στο κάθισμά του. Η Πίνα Μπάους αντιλήφθηκε πρώτη από όλους ότι ο χορός και η γραμμική αφήγηση δεν ήταν πάντα τα καλύτερα οχήματα για να ανοίξει μια συζήτηση για την ανθρώπινη κατάσταση. Το μεγαλείο της ήταν ότι μπορούσε να σε ματαιώσει, να σε ενοχλήσει, να σε ενθουσιάσει, να σε κάνει να νοιώσεις. Είναι σπάνιο, στο χορό, να υπάρξουν άνθρωποι με όραμα και θάρρος. Ηταν αληθινά ιδιοφυής. Η κληρονομιά της είναι μνημειώδης".

Lillies of the valley

Σίντι Λάρμπι Τσερκάουΐ (χορογράφος): "Το έργο της Πίνα Μπάους είναι η πρώτη σύγχρονη χορογραφία που ένοιωσα ότι κατάλαβα. Βρήκε ένα μαγικό τρόπο να αντανακλά την πραγματικότητα σε κινήσεις που δείχνουν την αληθινή ζωή, τις αληθινές σχέσεις. Το έργο της με άγγιξε βαθιά, και συγκινούμαι μέχρι δακρύων κάθε φορά που βλέπω κάτι δικό της. Μου ενέπνευσε αυτό που κάνω ως χορογράφος. Εχει αφήσει ένα απίστευτο έργο, που χορεύει πάντα μέσα μας, υπάρχει στις κινήσεις μας, στη μνήμη μας. Με ένα τρόπο η απεριόριστη έμπνευσή της ενώνει τους ανθρώπους του χορού".

Lisboa 1997/ πρόβες

Ο Βιμ Βέντερς με την ταινία του "Pina" έκανε στην ουσία ένα συναισθηματικό αφιέρωμα σε μια μεγάλη καλλιτέχνη και φίλη του. Σε εκείνη που συνέλαβε το πνεύμα των καιρών και δημιούργησε τον όρο χοροθέατρο συνδέοντας τον κλασικό χορό, το θέατρο, την παντομίμα και το τραγούδι. Λίγο πριν από την έναρξη των γυρισμάτων ο σκηνοθέτης δέχθηκε το τηλεφώνημα ανακοίνωσης του θανάτου της. Και παρόλο που κατέρρευσε βρήκε τον τρόπο να συνεχίσει χωρίς αυτήν.

Σάββατο 29 Ιουνίου 2013

Μάθετε Ιστορία της Τέχνης με το Smarthistory / Learn Art History With Smarthistory

Πηγή: http://www.freetech4teachers.com/

Μια από τις πιο δημοφιλείς αναρτήσεις της περασμένης εβδομάδας ήταν τα 372 δωρεάν βιβλία Ιστορίας της Τέχνης. Γράφοντας αυτήν την ανάρτηση μου θύμισε έναν πόρο που είχα επανεξετάσει πριν από τρία χρόνια, το Smarthistory . Το Smarthistory είναι μια δωρεάν online εναλλακτική λύση στα ακριβά βιβλία ιστορίας της τέχνης. Το Smarthistory διαθέτει περισσότερες από τις εικόνες των αξιοσημείωτων έργων τέχνης. Ο συνδυασμός των βίντεο μαθημάτων, με άρθρα κειμένου, ήχου και μαθήματα σχετικά με τις εποχές και τα θέματα στην ιστορία της τέχνης είναι αυτό που κάνει το Smarthistory έναν πολύτιμο πόρο. Οι μαθητές μπορούν να περιηγηθούν σε όλους τους πόρους της Smarthistory από το όνομα του καλλιτέχνη, το ύφος της εργασίας, το θέμα, ή την χρονική περίοδο. Το Smarthistory αναπτύχθηκε αρχικά από τους καθηγητές ιστορία της τέχνης Δρ Μπεθ Harris και ο Dr Steven Zucker. Το Smarthistory τώρα συνεργάζεται με την Ακαδημία Khan για να παραδώσει μαθήματα μέσω βίντεο.

Frank Lloyd Wright: 10 Σκέψεις για την εκπαίδευση από τον θρυλικό αρχιτέκτονα / 10 Thoughts on Education and Learning from Legendary Architect Frank Lloyd Wright

πηγή: http://www.brainpickings.org/

από τη Maria Popova

"Εκπαίδευση, φυσικά, πάντα με βάση το τι ... ήταν!!!"

"Θα πρέπει να πάτε ολόψυχα στο τίποτα, προκειμένου να επιτύχετε κάτι που αξίζει τον κόπο."

Ο Frank Lloyd Wright θεωρείται ως ο μεγαλύτερος αρχιτέκτονας της σύγχρονης ιστορίας, αφού είναι ο εγκέφαλος του Guggenheim Museum, του Fallingwater και μιας σειράς από άλλες εικονικές δομές. Ήταν, επίσης, εν αγνοία πολλών, ένας τρομερός γραφίστας. Περισσότερο από ένας θρυλικός δημιουργός, όμως, ήταν επίσης ένας σημαντικός στοχαστής. Frank Lloyd Wright στην αρχιτεκτονική, τη φύση και το ανθρώπινο πνεύμα: μια συλλογή των αναφορών είναι υπέροχο βιβλίο τσέπης μικρο-Τόμος, που εκδίδεται από τα Frank Lloyd Wright Αρχεία του σκηνοθέτη Bruce Brooks Pfeiffer. Περιέχονται πάνω από 200 από τα πιο αξιοσημείωτα, σχολαστικά αποσπάσματα του Ράιτ από γραπτά του δημοσιευμένα και τις διάσημες ομιλίες το πρωί της Κυριακής. Τα αποσπάσματα χωρίζονται σε θέματα όπως η φύση, η Εργασία και η επιτυχία, η ομορφιά, η δημιουργικότητα, η Δημοκρατία και τα Ατομικά Δικαιώματα, αλλά και μεταξύ των πιο ευφυών συλλήψεών του, τη διερεύνηση της εκπαίδευσης και της μάθησης. Εδώ είναι δέκα από τα αγαπημένα μου.

Η Αληθινή μελέτη είναι μια μορφή εμπειρίας. (1958)

Το παρόν εκπαιδευτικό σύστημα είναι η Επικράτηση της Αγέλης. (1956)

(Sir Ken Robinson για την εκβιομηχάνιση της εκπαίδευσης )

Καλλιεργήστε τον ποιητή. Ο ποιητής είναι ο παραγνωρισμένος νομοθέτης αυτού του σύμπαντος. Πάρτε του Έμερσον το δοκίμιο για την αμερικανική λογοτεχνία και να το διαβάσετε μια φορά το χρόνο. (1957)

Ο πολιτισμός αναπτύχθηκε από το εσωτερικό και η εκπαίδευση είναι για να καλλωπιστεί απ 'έξω. (1959)

(William Gibson στην καλλιέργεια ενός προσωπικού μικρο-κουλτούρας. )

Εκπαίδευση, όπως την επιδιώκουμε δεν μπορεί να προφητεύει, και δεν το κάνει. (1955)

Ένας ειδικός είναι ένας άνθρωπος ο οποίος έχει σταματήσει να σκέφτεται, επειδή «ξέρει». (1957)

Θα πρέπει να πάμε ολόψυχα στο τίποτα, προκειμένου να επιτύχουμε κάτι που αξίζει τον κόπο. (1958)

Δεν υπάρχει πραγματική ανάπτυξη χωρίς την ακεραιότητα, που είναι - μια αγάπη για την αλήθεια. (1957)

( Richard Feynman κείμενο για την ακεραιότητα.)

Και, τέλος, μια επιβεβαίωση της δικτυωμένης γνώσης και της συνδυαστικής δημιουργικότητας :

Η Ποιότητα συνίσταται σε μια ανεπτυγμένη συνείδηση και στην ικανότητα για πλήρη συσχέτιση των ικανοτήτων σας. Εάν δεν είστε ένα συσχετιζόμενο ανθρώπινο ον, θα είναι αποσπασματικές οι γνώσεις σας, είστε αδέξιος και δεν είστε εκεί σε καμία περίπτωση όταν το μόνο πράγμα που χρειάζεται είναι να είστε εκεί. (1952)

Frank Lloyd Wright στην αρχιτεκτονική, τη φύση και το ανθρώπινο πνεύμα: μια συλλογή των αναφορών είναι ένας θησαυρός στο σύνολό του!!!!

Παρασκευή 28 Ιουνίου 2013

Πηγές για δωρεάν ελληνικά και ξενόγλωσσα βιβλία, ebooks, audio books

πηγή: http://dasta.uowm.gr/blog/

Δικαίωμα στη γνώση πρέπει να έχουν όλοι!

Η ανάγνωση βιβλίων πρέπει να είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι της επιβίωσης μας. Οι λόγοι; Πολλοί. Αυξάνουν την ικανότητα μας στο να εκφράζουμε αυτά που νιώθουμε, μας κάνουν να σκεφτόμαστε καλύτερα, να αναπτύσσουμε την φαντασία μας, μας ηρεμούν όταν είμαστε αγχωμένοι, μας κάνουν πιο ισχυρούς απέναντι στους κάθε λογής εκμεταλλευτές, μας ταξιδεύουν σε διαστάσεις που δεν θα είχαμε την δυνατότητα να πηγαίναμε ποτέ και μας βοηθάνε σε τόσα πολλά άλλα πράγματα…

Δωρεάν e-books στο internet.

http://www.openbook.gr/

http://www.johnnie-society.org/

http://www.artspot.gr/ebook/?do=/ebook

http://e-vivlia.blogspot.com/

http://www.scribd.com/group/2500–00-greek-books

http://www.gutenberg.org/browse/languages/el

http://www.freebooksingreek.synthasite.com/index.php

http://www.mikrosapoplous.gr/

http://www.snhell.gr/

http://ebooks-gr.blogspot.com/

http://aromata.pblogs.gr/tags/ebooks.html

http://www.eugenfound.edu.gr/frontoffice/portal.asp?cpage=NODE&cnode=1

http://greekquotations.googlepages.com/home

http://ellinikibibliothiki.blogspot.com

http://ebooks-gr.blogspot.com/

http://www.scribd.com/doc/26937683

http://silver.pblogs.gr/e-books.html

http://el.wikibooks.org/wiki/

http://www.ebooks4greeks.gr/

http://www.picturebooks.gr/el/list_online.asp

http://www.pe.sch.gr/~lekkas/books/

http://e-bibliothiki.blogspot.com/

http://comics-read-online.blogspot.com/

http://srv-gym-ovryas.ach.sch.gr/store/pg001.html

http://books.google.com/ Πληροφορίες σχετικές : εδώ

Ξενόγλωσσα ebooks

http://gigapedia.com/

http://www.free-ebooks.net/

http://www.scribd.com/

http://www.europeana.eu/portal/

http://www.epistemelinks.com/Main/MainText.aspx

http://www.gutenberg.org/wiki/Main_Page

http://www.iue.it/LIB/ElectronicResources/ebooks.shtml

http://paulocoelhoblog.com/pirate-coelho/

http://www.perseus.tufts.edu/hopper/

http://www.wattpad.com/

http://www.archive.org/details/texts

http://www.howtogeek.com/news/download-the-entire-national-academies-press-library-for-free/5152/

free audio books

http://www.openculture.com/2006/10/audio_book_podc.html

http://www.audioowl.com/

http://www.booksshouldbefree.com/

http://www.audiobooksforfree.com/

Ανταλλαγές βιβλίων

http://www.bookcrossing.com/forum/28

http://www.bookmooch.com/

Δανειστικές βιβλιοθήκες

Λίστα βιβλιοθηκών, για Αθήνα :εδώ

και για Θεσσαλονίκη :εδώ

Μεταχειρισμένα βιβλία

Πληροφορίες για σχετικά μαγαζιά στην Αθήνα : εδώ

βιβλία σε μισή τιμή μπορείτε να βρείτε εδώ :http://www.halfprice-books.gr/

Βιβλία stock

Στην Θεσσαλονίκη υπάρχει το ΒΙΒΛΙΟSTOCK στην οδό Πατριάρχου Ιωακείμ 8 στο κέντρο. Στην Αθήνα σχετικά βιβλιοπωλεία μπορείς να βρεις : εδώ

Υπάρχουν εναλλακτικοί τρόποι, το μόνο που χρειάζεται από σένα είναι η κινητοποίηση.

Πυθαγόρειο Θεώρημα: Βιντεομαθήματα

Τα δύο παρακάτω video μπορεί να αξιοποιηθούν στη σχολική τάξη για την κατανόηση του Πυθαγορείου Θεωρήματος.

Το πρώτο video χρησιμοποιεί μια πρωτότυπη διάταξη με νερό για μια επίδειξη του Πυθαγορείου Θεωρήματος.

Ένα δεύτερο ρωσικό aimation video επεξηγεί παραστατικά και με παιγνιώδη τρόπο το Πυθαγόρειο Θεώρημα.

Τετάρτη 26 Ιουνίου 2013

Ντύλαν Τόμας: Γιατί άρχισα να γράφω ποίηση...

πηγή: www.tvxs.gr

Άρχισα να γράφω ποίηση επειδή ερωτεύτηκα τις λέξεις. Τα πρώτα ποιήματα που γνώρισα ήταν παιδικά τραγούδια· αγάπησα τις λέξεις τους πολύ πριν καταφέρω να τα διαβάσω. Τι αντιπροσώπευαν, τι συμβόλιζαν και τι εννοούσαν εκείνες οι λέξεις, με απασχόλησε πολύ αργότερα. Μόνο ο ήχος τους με ενδιέφερε, την ώρα που ξεπήδαγε από τα χείλη κάποιον εντελώς αδιάφορων και ακατανόητων μεγάλων όντων.

Aργότερα συνειδητοποίησα ότι ήμουν καταδικασμένος να ζω με τις λέξεις και μέσα στις λέξεις. Πρώτη μου δουλειά, λοιπόν, ήταν να γνωρίσω και να κατανοήσω τους ήχους και το υλικό τους. Πως και που θα τις χρησιμοποιούσα, τι θα έλεγα με αυτές, ήταν κάτι που θα με απασχολούσε αργότερα. Τώρα έπρεπε να μάθω τα πάντα για το χαρακτήρα, τις διαθέσεις, τις επιτυχίες και τις αποτυχίες, τις συναισθηματικές μεταπτώσεις, τις ανάγκες και τις απαιτήσεις τους.

Μου φτάνει να τους συμπεριφέρομαι, όπως ο μάστορας στο ξύλο, στην πέτρα ή σε ό,τι είναι του χεριού του, τέλος πάντων. Μου αρέσει να τις πελεκάω, να τις χαράζω, να τις πλάθω, να τις γυαλίζω, να τις φέρνω στα μέτρα ενός σχεδίου, μιας περιόδου, ενός γλυπτού, μιας φούγκας που θα εκφράζει κάποια λυρική παρόρμηση, κάποια πνευματική αμφιβολία ή βεβαιότητα, κάποια μισοσυνειδητή αλήθεια, την οποία πρέπει να πλησιάσω και να συνειδητοποιήσω.

Listen & Learn!!!

πηγή: https://www.thinglink.com/

Listen & Learn here!!!

Μαθήματα Φυσικών Επιστημών με Κινούμενα Σχέδια /Animated Science Lessons for Children

πηγή: http://www.freetech4teachers.com/

Το Πανεπιστήμιο Παίδων του Μάντσεστερ διαθέτει μεγάλες συλλογές μαθημάτων κινουμένων σχεδίων που καλύπτουν επτά θέματα της επιστήμης για τους μαθητές της βασικής σχολικής ηλικίας. Τα μαθήματα καλύπτουν το σώμα και την ιατρική, την ενέργεια και το περιβάλλον, τη Γη και πέρα, τα δόντια και το φαγητό, τους μικροοργανισμούς, τον εγκέφαλο και την άσκηση . Για κάθε θέμα της επιστήμης που καλύπτονται από το Πανεπιστήμιο Παίδων του Μάντσεστερ υπάρχει μια εισαγωγή που ακολουθείται από επτά έως δέκα διαδραστικά κινούμενα σχέδια. Για παράδειγμα, στο Η Γη και πέρα οι μαθητές μπορούν να δουν πώς η θέση του ήλιου επηρεάζει το μήκος των σκιών. Οι μαθητές μπορούν να προωθήσουν τον ήλιο μέσα από τον ουρανό. Δεδομένου ότι εκ των προτέρων από τον ήλιο μπορούν να χρησιμοποιήσουν ένα χάρακα για να μετρήσουν το μήκος από τις σκιές που δημιουργούν.

Οι εφαρμογές για την εκπαίδευση των Children's University of Manchester science lessons θα μπορούσε να είναι καλό μέρος για να βρείτε συμπληρωματικό διαδραστικό υλικό για τα επιστημονικά μαθήματα του σχολείου σας. Θα μπορούσε να επεκτείνει τη δραστηριότητα "η γη και πέρα" με τους μαθητές σας να μετρούν σκιές στην αυλή του σχολείου σας όλη την ημέρα σε διαφορετικές χρονικές στιγμές του έτους.

Τρίτη 25 Ιουνίου 2013

Antoni Gaudí's Top 5 Architecture Works

His work is so unique and special! My favorite works by him are "Sagrada Familia" and "the Episcopal Palace".

Mind the gap Infographic

πηγή: http://visual.ly/mind-gap?utm_source=visually_embed

Ένα διαδραστικό παιχνίδι δεδομένων που σας επιτρέπει να εξερευνήσετε την πρόοδο και τα εμπόδια στην εκπαίδευση των κοριτσιών και των γυναικών σε όλο τον κόσμο.

Let's Start!

An interactive data game that lets you explore the progress and pitfalls of girls’ and women’s education around the world.

Δευτέρα 24 Ιουνίου 2013

Inequality.is: Διαδραστικό Εργαλείο για την ανισότητα πλούτου και εισοδήματος / Interactives On Income & Wealth Inequality

πηγή: http://inequality.is/

Inequality.is είναι ένα εξαιρετικά εντυπωσιακό διαδραστικό εργαλείο για την ανισότητα πλούτου και εισοδήματος στις Η.Π.Α. Αξίζει να το διερευνήσετε για να καταλάβετε με ποιον τρόπο έχει ανοίξει η ψαλίδα στην αμερικανική κοινωνία τις τελευταίες δεκαετίες.

Inequality.is is an extremely impressive interactive.

Στέφανος Τραχανάς: Πώς η αβεβαιότητα προάγει τη γνώση

Πηγή: Η Εφημερίδα των Συντακτών του Σ.Μανουσέλη

Είναι γνωστό ότι οι εξελίξεις στη Φυσική του εικοστού αιώνα καθορίστηκαν από δύο μεγάλες θεωρητικές επαναστάσεις: τη θεωρία της σχετικότητας, που αφορούσε τον μακρόκοσμο, και τη θεωρία των κβάντων, που αφορούσε τον αόρατο μικρόκοσμο. Παρά τις ανοίκειες και ανανεωτικές απόψεις της, η θεωρία της σχετικότητας παρέμεινε πάντα στα όρια της κλασικής φυσικής. Μόνο η κβαντομηχανική εισήγαγε στην επιστημονική σκέψη μια ριζικά ανατρεπτική και, όπως αποδείχθηκε, επαναστατική θεώρηση της φύσης.
Όμως, εισάγοντας τον παρατηρητή ως αποφασιστικό παράγοντα που επηρεάζει όχι μόνο τη γνώση αλλά και την ίδια την εξέλιξη των φυσικών φαινομένων, η κβαντική φυσική φαίνεται να αμφισβητεί την αντικειμενικότητα της επιστημονικής γνώσης, ανοίγοντας τον δρόμο σε αντιρεαλιστικές απόψεις για τη φυσική πραγματικότητα.
Κλείνοντας (προς ώρας) μια σειρά από άρθρα για τις πιο πρόσφατες επιστημονικές-τεχνολογικές εξελίξεις της κβαντομηχανικής, ζητήσαμε από τον Στέφανο Τραχανά, διαπρεπή θεωρητικό φυσικό, πανεπιστημιακό δάσκαλο και συγγραφέα, να μας εκμυστηρευθεί τις βαθύτερες σκέψεις του για όλες αυτές τις εξελίξεις.

Έχει περάσει σχεδόν ένας αιώνας από την πρώτη διατύπωση των βασικών ιδεών της κβαντομηχανικής. Ενας αιώνας συνεχούς ανάπτυξης αλλά και μεγάλων τομών ή και ανατροπών. Ποιες, κατά τη γνώμη σας, ήταν οι πιο εντυπωσιακές εξελίξεις και επιτυχίες αυτής της τόσο ανοίκειας και αντιδιαισθητικής φυσικής θεωρίας;

Πράγματι έχει περάσει σχεδόν ένας αιώνας από την επιτυχή ολοκλήρωση της κβαντικής επανάστασης το 1927 –με την πλήρη επικράτηση του Μπορ έναντι του Αϊνστάιν στο συνέδριο του Solvay–, και ακριβώς ένας αιώνας από το πρώτο κβαντικό μοντέλο του ατόμου που πρότεινε ο Μπορ το 1913.

Αν επιχειρούσα λοιπόν έναν απολογισμό αυτών των εκατό χρόνων, θα έλεγα τούτο: πρόκειται για τη γονιμότερη εκατονταετία στην ιστορία της επιστήμης. Το πανάρχαιο όνειρο των Ελλήνων ατομιστών να καταλάβουμε τις ιδιότητες της μακροσκοπικής ύλης με βάση τη συγκρότησή της από κάποια –απρόσιτα στις αισθήσεις– μικροσκοπικά συστατικά της (τα ά-τομα) έφτασε επιτέλους στην εκπλήρωσή του. Χάρις στις κβαντικές ιδέες καταλαβαίνουμε πλέον πολύ καλά γιατί τα άτομα έχουν μια τόσο αξιοθαύμαστη σταθερότητα ενώ είναι τελείως κούφια (το άτομο είναι κατά 99,99…% κενός χώρος!), και επίσης γιατί η δομή τους είναι προκαθορισμένη και επανεμφανίζεται απαράλλακτη ακόμα και όταν διαλύονται και ανασυντίθενται. Και, λόγω αυτού, τα άτομα έχουν την ίδια πάντα χημική συμπεριφορά, χάρη στην οποία είναι δυνατή και η αξιόπιστη λειτουργία αυτής της τόσο περίτεχνα ρυθμισμένης χημικής μηχανής που λέγεται κύτταρο.

Όμως η συγκλονιστική αποκάλυψη ήρθε πριν από περίπου δεκαπέντε χρόνια, όταν διαπιστώσαμε ότι οι κβαντικοί νόμοι είναι υπεύθυνοι όχι μόνο για την «αρχιτεκτονική» του πυρηνικού και ατομικού μικρόκοσμου αλλά και για την «αρχιτεκτονική» του σύμπαντος στο σύνολό του. Οτι χωρίς αυτούς τους «παράξενους» νόμους το σύμπαν δεν θα είχε καταφέρει ποτέ να σπάσει την ομοιομορφία του αρχέγονου κοσμικού χυλού –της αρχέγονης καυτής σούπας που προέκυψε από τη Μεγάλη Εκρηξη– και να δημιουργήσει τις μεγάλες κοσμικές δομές που σήμερα γνωρίζουμε: τους γαλαξίες, τα άστρα, τους πλανήτες και τελικά την ίδια τη ζωή. Ας μην έχουμε καμιά αμφιβολία πάνω σ’ αυτό: χωρίς τους κβαντικούς νόμους σίγουρα δεν θα ήμασταν εδώ.

Είδα πρόσφατα μια βιντεοσκοπημένη ομιλία σας στον ιστότοπο blod.gr με τίτλο: «Το φάντασμα της όπερας: Ο ρόλος της αρχής της αβεβαιότητας στο σύμπαν». Eκεί υποστηρίζετε ότι η κβαντική μηχανική –και ιδίως η αρχή της αβεβαιότητας που αποτελεί και τον ακρογωνιαίο λίθο της– δεν είναι μόνο η «μητέρα» της μεγαλύτερης τεχνολογικής επανάστασης στην ιστορία αλλά και ένα κορυφαίο επίτευγμα του ανθρώπινου πολιτισμού, καθόλου κατώτερο, όπως λέτε, από τη μεγάλη τέχνη. Πώς δικαιολογείτε μια τόσο προκλητική δήλωση;

Στόχος μου σε αυτήν την ομιλία ήταν να υπερασπιστώ την κβαντική μηχανική –και την επιστήμη γενικότερα– όχι ως κινητήρια δύναμη της τεχνολογίας αλλά ως θεμελιώδη συνιστώσα του πολιτισμού μας. Και η υπερασπιστική μου γραμμή ήταν περίπου η εξής: χωρίς την αρχή της αβεβαιότητας –χωρίς δηλαδή τους κβαντικούς νόμους– καμία από τις θεμελιώδεις προϋποθέσεις που επιτρέπουν στο σύμπαν να φτάσει έως την αυτογνωσία δεν θα ήταν παρούσα. Ενα σύμπαν σαν αυτό που περιγράφει η κλασική φυσική θα ήταν σίγουρα ένα νεκρό σύμπαν. Και ο τίτλος της ομιλίας αυτό ακριβώς το γεγονός θέλει να αναδείξει: μολονότι δρουν στον απρόσιτο στις αισθήσεις μας μικρόκοσμο, οι κβαντικοί νόμοι είναι σε θέση να ελέγχουν όλα όσα συμβαίνουν επί σκηνής, στο θέατρο του δικού μας αισθητού κόσμου.

Όμως, η «μουσική» γράφεται στο υπόγειο. Εκεί είναι εγκατεστημένος ο αόρατος… συνθέτης: το φάντασμα της όπερας, δηλαδή η αρχή της αβεβαιότητας. Η αλληγορία αυτή αποδίδει, νομίζω, αρκετά καλά τον θεμελιώδη ρόλο που διαδραματίζει στη φύση αυτή η τόσο «ανοίκεια και αντιδιαισθητική φυσική θεωρία», όπως πολύ σωστά την περιγράφετε. Και ταυτόχρονα υπογραμμίζει τη θέση της δίπλα στα κορυφαία πολιτιστικά επιτεύγματα του είδους μας.

Παρά τις πολύ μεγάλες επιτυχίες της στην περιγραφή του μικρόκοσμου, η κβαντική φυσική συνάντησε, από την πρώτη στιγμή, σφοδρές αντιστάσεις ή και την πλήρη αμφισβήτηση από πολλούς σημαντικούς φυσικούς, π.χ. από τον Αϊνστάιν. Πώς εξηγείτε αυτές τις αντιδράσεις;

Ας μείνουμε στην περίπτωση του Αϊνστάιν, που είναι η πιο ενδιαφέρουσα. Διότι στο πρόσωπο του Αϊνστάιν η περίφημη πιθανοκρατική ερμηνεία της κβαντομηχανικής –που υποστήριξαν οι Μπορ και Χάιζενμπεργκ– βρήκε τον ιδανικό της αντίπαλο. Εναν άνθρωπο που η οξυδέρκεια και το βάθος της κριτικής του –έστω και αν αποδείχτηκε, αργότερα, ότι είχε άδικο– έπαιξαν καίριο ρόλο στην τελική της διαμόρφωση.
Περνώντας στο ολισθηρό έδαφος της… ψυχολογίας, θα υποστηρίξω τώρα ότι η επίμονη αντίθεση του Αϊνστάιν στην «επίσημη» ερμηνεία της κβαντομηχανικής οφείλεται πιθανότατα σε ένα πολύ ιδιάζον γεγονός της επιστημονικής του ζωής, που μάλλον δεν έχει όμοιό του στην ιστορία. Είναι ο ίδιος άνθρωπος που μέσα στον ίδιο χρόνο, το 1905, κυριολεκτικά «λύτρωσε» την κλασική φυσική από τις εσωτερικές της αντιφάσεις. Γιατί αυτό ακριβώς έκανε η θεωρία της σχετικότητας: «θεράπευσε» την κλασική φυσική. Ταυτόχρονα, όμως, ο Αϊνστάιν τίναξε όλο το οικοδόμημα στον αέρα με την κβαντική θεωρία του φωτοηλεκτρικού φαινομένου, η οποία αποκάλυψε με τον πιο αναμφίβολο τρόπο την κβαντική φύση του φωτός.
Οπότε, η κλασική θεωρία των ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων, όπως μας την παρέδωσε ο Μάξγουελ και την τελειοποίησε ο Αϊνστάιν με τη θεωρία της σχετικότητας, θα έπρεπε να στηθεί εκ νέου σε κβαντομηχανικές βάσεις.
Η ιστορία θυμίζει λίγο τη γέφυρα του ποταμού Κβάι. Μόνο που εδώ ο αρχιτέκτονας και ο σαμποτέρ ήταν το ίδιο πρόσωπο, ο Αλβέρτος Αϊνστάιν. Η εχθρική στάση του Αϊνστάιν απέναντι στην κβαντική θεωρία είναι, πιστεύω, ευεξήγητη σε αυτό το πλαίσιο. Κατά έναν παράδοξο τρόπο, ο Αϊνστάιν, παρά τις θεμελιώδεις συμβολές του στην κβαντική φυσική, είναι ο τελευταίος μεγάλος κλασικός φυσικός.

Εισάγοντας την πράξη της παρατήρησης ως αποφασιστικό παράγοντα που επηρεάζει όχι μόνο τη γνώση αλλά και την ίδια την εξέλιξη των φυσικών φαινομένων, η κβαντική φυσική φαίνεται πως άνοιξε τον δρόμο σε αντιρεαλιστικές απόψεις για την επιστημονική εικόνα του κόσμου. Τι έχει απομείνει σήμερα από το όνειρο της κλασικής φυσικής για την «αντικειμενικότητα» της επιστημονικής γνώσης;

Θα ξεκινήσω με την εξής αναγκαία δήλωση: καμία φυσική θεωρία δεν επιδέχεται μία μονοσήμαντη επιστημολογική, φιλοσοφική ή ιδεολογική ερμηνεία. Στη Γερμανία του μεσοπολέμου, παραδείγματος χάριν, η πιθανοκρατική ερμηνεία της κβαντομηχανικής χρησιμοποιήθηκε εξίσου «καλά» τόσο για να στηρίξει φιλοναζιστικά παραληρήματα όσο και ως τεκμήριο μιας ακόμα εβραϊκής συνωμοσίας ενάντια στο καθαρό πνεύμα της άριας φυλής.
Ενώ δεν πρέπει να ξεχνάμε επίσης με πόση καχυποψία αντιμετωπίστηκε η κβαντομηχανική (και όχι μόνο) από το ιδεολογικό ιερατείο της Σοβιετικής Ενωσης. Και αν η σοβιετική φυσική σώθηκε από μια καταστροφή ανάλογη με εκείνη της βιολογίας (βλ. υπόθεση Λισένκο), είναι γιατί υπήρξε μια κοινότητα θεωρητικών φυσικών –με τον Λαντάου επικεφαλής– που είχαν πλήρη επίγνωση της υπεροχής της πειραματικής επιστήμης έναντι κάθε άλλου συστήματος γνώσης και ήταν διατεθειμένοι να υπερασπιστούν την αυτονομία της έναντι του κάθε ιδεολογικού Προκρούστη.
Κι έρχομαι τώρα στο ερώτημά σας. Η κβαντομηχανική περιγραφή των φυσικών συστημάτων πράγματι δίνει λαβή για αντιρεαλιστικές απόψεις, που συχνά αμφισβητούν ακόμα και την ίδια την ύπαρξη αντικειμενικής πραγματικότητας. Και αυτό γιατί, ενώ για ένα κλασικό σύστημα μπορώ να πω τι κάνει ή πώς είναι αυτό το σύστημα ερήμην του τρόπου παρατήρησής του, σε ένα κβαντικό σύστημα το μόνο που έχει νόημα είναι τούτο: να πω ποια θα είναι τα πιθανά αποτελέσματα της παρατήρησής του με τη μία ή την άλλη πειραματική διάταξη.

Στην κβαντική μηχανική το «πράγμα καθ’ εαυτό» είναι μια καθαρά μεταφυσική έννοια! Και η μεγάλη επιστημολογική συμβολή στη σύγχρονη φυσική, τόσο του Αϊνστάιν, αρχικά, όσο και του Χάιζενμπεργκ, αργότερα, ήταν ακριβώς ότι απαίτησαν να απαλλαγεί η φυσική από πάσης φύσεως μεταφυσικές έννοιες και να περιοριστεί μόνο σ’ εκείνες που έχουν πειραματικό αντίκρισμα.
Αυτά όμως είναι πράγματα δύσπεπτα για τις κάθε είδους… θεολογίες. Οι οποίες δεν έπαψαν ποτέ να βλέπουν την επιστήμη είτε ως απειλή –όταν την επικαλείται ο αντίπαλος– είτε ως δεκανίκι της δικής τους μεταφυσικής, όταν αυτό είναι βολικότερο. Ομολογώ ότι αυτό είναι κάτι που πάντα με εντυπωσίαζε. Γιατί οι άνθρωποι αισθάνονται τόσο ανασφαλείς με τις ιδεολογικές ή θρησκευτικές τους πεποιθήσεις ώστε να θέλουν να τις στηρίξουν πάνω στην επιστήμη; Πολύ φοβάμαι ότι, παρά τη μεγάλη πρόοδο που έχει συντελεστεί, ο χωρισμός επιστήμης και θρησκείας –ή επιστήμης και ιδεολογίας– είναι μια διαρκής εκκρεμότητα. Και η περίπτωση της κβαντομηχανικής το επιβεβαιώνει. Κόσμος και κοσμάκης καταφεύγει σ’ αυτήν αναζητώντας στήριγμα για τα ιδεολογήματά του ή τις μεταφυσικές ανησυχίες του.

Τα τελευταία χρόνια έχουν επιστρέψει δυναμικά και κυρίως επιβεβαιώνονται πειραματικά μια σειρά από «αλλόκοτες» αλλά θεμελιώδεις αρχές της κβαντομηχανικής, όπως η «μη τοπικότητα» και η «κβαντική σύμπλεξη». Πώς είναι δυνατόν αυτές οι έννοιες, που τόσο εξόφθαλμα παραβιάζουν τον «κοινό νου» και τις παραδεδεγμένες επιστημονικές αντιλήψεις, να αποτελούν τον κανόνα και όχι την εξαίρεση (όπως πολλοί ελπίζανε!) της λειτουργίας του γνωστού μας σύμπαντος; Και ποιες συνέπειες θα έχει για την εξέλιξη της επιστημονικής σκέψης η οριστική αποδοχή τους;

Ολες αυτές οι «αλλόκοτες» –όπως πολύ σωστά τις αποκαλείτε– έννοιες είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με το κεντρικό μυστήριο της κβαντομηχανικής, που είναι η φύση των κβαντικών πιθανοτήτων. Αν είναι όντως θεμελιώδεις, όπως έλεγε ο Μπορ, ή οφείλονται σε ατελή γνώση, όπως πίστευε ο Αϊνστάιν. Είναι απολύτως αδύνατο να γνωρίζουμε, υποστηρίζει ο Μπορ, γιατί από δύο πανομοιότυπους πυρήνες ο ένας διασπάται τώρα και ο άλλος λίγο αργότερα. Κανείς δεν θα βρει ποτέ την αιτία, γιατί αιτία δεν υπάρχει.

Η φύση στο μικροσκοπικό επίπεδο, κατά τον Μπορ, είναι εγγενώς τυχαιοκρατούμενη. Οχι, ανταπαντά ο Αϊνστάιν: «Ο Θεός δεν μπορεί να παίζει ζάρια με τον κόσμο». Οι δύο πυρήνες δεν μπορεί να είναι πανομοιότυποι. Διαφέρουν σίγουρα ως προς κάποιες άγνωστες, για την ώρα, ιδιότητές τους (τις περίφημες κρυμμένες μεταβλητές) που, όταν κάποτε γίνουν γνωστές, τότε θα ξέρουμε γιατί ο ένας πυρήνας διασπάστηκε τώρα και ο άλλος αργότερα. Απλούστατα, διέφεραν ως προς κάποια από τις κρυμμένες τους ιδιότητες!
Είναι άραγε δυνατόν να κριθεί πειραματικά –δηλαδή με τον μόνο επιστημονικά αποδεκτό τρόπο– μια διαφωνία τέτοιου τύπου; Μια διαφωνία που φαίνεται να έχει σχεδόν… θεολογικό χαρακτήρα; Και όμως, χάρις στη δουλειά ενός ταλαντούχου θεωρητικού φυσικού, του Τζον Μπελ, η διαφωνία μπόρεσε να αχθεί στον «πάγκο» του εργαστηρίου το 1984. Και η έκβαση του πειράματος ήταν αναμφίβολη: ο Μπορ είχε δίκιο και ο Αϊνστάιν άδικο• ο Θεός πράγματι παίζει ζάρια με τον κόσμο!
Η πειραματική διαλεύκανση αυτού του ζητήματος δεν μας άφησε έτσι κανένα περιθώριο φιλοσοφικής αμφιθυμίας απέναντι στις πιο «αλλόκοτες» όψεις της κβαντομηχανικής, όπως η «μη τοπικότητα» και η «κβαντική σύμπλεξη» που αναφέρετε. Διότι αυτές ακριβώς ενέχονται στο περίφημο πείραμα του 1984 και επιβεβαιώνονται πλήρως από αυτό. Πρέπει λοιπόν να ζήσουμε με αυτές, όσο κι αν έρχονται σε σύγκρουση με τον «κλασικό» μας εαυτό.
Στην επιστήμη, όταν οι ιδέες μας συγκρούονται με την πραγματικότητα, αλλάζουμε τις ιδέες μας, όχι την… πραγματικότητα. Σε άλλα συστήματα «σκέψης» συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Αλλά αυτό είναι μια… άλλη ιστορία.

Η τεχνολογική εφαρμογή των κβαντικών ιδεών φαίνεται να οδηγεί αναπόδραστα –στο άμεσο ή στο απώτερο μέλλον;– στη δημιουργία πανίσχυρων κβαντικών υπολογιστών. Πόσο εφικτή θεωρείτε αυτή την προοπτική, και ποιες θα είναι οι συνέπειες της υλοποίησης αυτών των κβαντικών υπερμηχανών για την ίδια την κβαντομηχανική;

Δεν είμαι τόσο βέβαιος για το «αναπόδραστα» που λέτε στην πρώτη φράση. Διότι υπάρχουν ακόμα πολλοί που υποστηρίζουν ότι η κατασκευή πραγματικών κβαντικών υπολογιστών θα σκοντάψει πάνω στις ίδιες εκείνες «αλλόκοτες» ιδέες που συγκροτούν τα θεμέλια της κβαντομηχανικής. Ετσι, σχεδόν έναν αιώνα μετά την εδραίωση της κβαντομηχανικής, η έρευνα των θεμελίων της –και ειδικότερα η έρευνα πάνω στο περίφημο «πρόβλημα της μέτρησης»– συνεχίζεται αμείωτη και είναι απολύτως συναρτημένη με το αβέβαιο ενδεχόμενο της κατασκευής των κβαντικών υπερμηχανών. Δηλαδή με το ενδεχόμενο μιας δεύτερης κβαντικής επανάστασης στην τεχνολογία, μπροστά στην οποία –έτσι λένε οι «προφήτες» του πεδίου– αυτή που ζούμε σήμερα θα μοιάζει με την «εποχή του χαλκού» σε σύγκριση με την «εποχή του σιδήρου» που την ακολούθησε και κυριολεκτικά τη σάρωσε.
Η προσωπική μου πεποίθηση είναι ότι τα «μεγάλα μυστικά» της κβαντομηχανικής θα τα μάθουμε –αν ποτέ τα μάθουμε– ταξιδεύοντας προς την… Αμερική: κυνηγώντας ένα όνειρο, τους κβαντικούς υπολογιστές, που τελικά ίσως αποδειχτεί χίμαιρα. Αυτά όμως δεν είναι πάντα τα πιο συναρπαστικά ταξίδια; Εκείνα που έχουν άγνωστο τέλος;
Παράλληλα με το διδακτικό και το συγγραφικό σας έργο έχετε αναλάβει και τη διεύθυνση των Πανεπιστημιακών Εκδόσεων Κρήτης από την ίδρυσή τους έως σήμερα. Ενα αναμφίβολα δύσκολο αλλά και πολύ επιτυχημένο εκδοτικό εγχείρημα που έχει ήδη πλουτίσει σημαντικά την ελληνική βιβλιογραφία. Θα θέλατε να μας εξηγήσετε τα κίνητρα και τους στόχους που θέσατε στον εαυτό σας όταν αναλάβατε αυτό το πρωτοποριακό (για τα ελληνικά εκδοτικά ήθη και έθιμα) έργο;
Ως προς τα κίνητρα, θα σας απαντούσα κάπως έτσι: κάθε γενιά –και κάθε μικρή ομάδα ανθρώπων μέσα σ’ αυτήν– θα έπρεπε να φιλοδοξεί να παραδώσει λυμένα στην επόμενη γενιά κάποια τουλάχιστον από τα προβλήματα που η ίδια παρέλαβε από την προηγούμενη. Και χωρίς να της δημιουργήσει κάποια άλλα μεγαλύτερα. Υποθέτω πως έτσι προοδεύει ο κόσμος.
Το πρόβλημα που η δική μου «μικρή παρέα» παρέλαβε από την προηγούμενη γενιά, και δεν μπόρεσε να «συμφιλιωθεί» με αυτό, ήταν το καθεστώς της πνευματικής μιζέριας και της εκμετάλλευσης που υπήρχε στο πανεπιστημιακό βιβλίο. Ετσι, αποφασίσαμε να κάνουμε κάτι γι’ αυτό: φτιάξαμε τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, έναν δημόσιο θεσμό που θελήσαμε να συνδυάζει τον κοινωφελή χαρακτήρα των σκοπών του με την αποτελεσματικότητα και την υψηλή ποιότητα. Κι αν τα καταφέραμε, τότε ίσως αυτό να αποδεικνύει ότι το κίνητρο του κέρδους δεν είναι το μοναδικό «κινούν αίτιο» των πραγμάτων, όπως έχουμε οδηγηθεί να πιστεύουμε. Ομως κι αυτό είναι μια… άλλη (μεγάλη) ιστορία.

Ποιος είναι

Ο Στέφανος Τραχανάς είναι μέλος του επιστημονικού προσωπικού του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Ερευνας και διευθυντής των Πανεπιστημιακών Εκδόσεων Κρήτης του ιδρύματος.
Σπούδασε μηχανολόγος-ηλεκτρολόγος στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στη Θεωρητική Φυσική στο Κέντρο Πυρηνικών Ερευνών «Δημόκριτος» και στο Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ. Τα τελευταία 30 χρόνια διδάσκει περίπου όλα τα βασικά μαθήματα του κύκλου της Θεωρητικής Φυσικής στο Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης.
Συγγραφέας πολυάριθμων βιβλίων κυρίως με θέμα την Κβαντομηχανική και τις Διαφορικές εξισώσεις, τα οποία έχουν καθιερωθεί πλέον ως βασικά εγχειρίδια στα τμήματα Φυσικής και στις πολυτεχνικές σχολές της χώρας. Οπως εξομολογείται, γράφει βιβλία κυρίως για να καταλάβει ο ίδιος το θέμα και…παρεμπιπτόντως για να το καταλάβουν και κάποιοι άλλοι. Ισως γι’ αυτό, εκτός από το ειδικό κοινό, τα βιβλία του ευτύχησαν να έχουν και πολλούς «ελεύθερους» αναγνώστες που αναζητούν μια ουσιαστικότερη επιστημονική παιδεία.
Το Πανεπιστήμιο Κρήτης τον τίμησε το 2001 με την ανώτερη ακαδημαϊκή διάκριση του επίτιμου διδάκτορα. Για το έργο του στις ΠΕΚ του απονεμήθηκε το 2009 το εκδοτικό βραβείο του περιοδικού «Διαβάζω», ενώ το 2012 του απονεμήθηκε το εθνικό «Βραβείο Εξαίρετης Πανεπιστημιακής Διδασκαλίας Β. Ξανθόπουλου-Στ. Πνευματικού» που επιδίδεται από τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας.